چکیده:
مدیریت زمین شهری از عرصه های کلیدی جهت پیش بـرد توسـع ه پایـ دار در کشورهاسـت . دولت ها برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار، ناگزیر از اتخاذ سیاست های خاص متناسـب بـا شرایط کشور و جامعه خود هستند. این پژوهش درصدد است مداخله دولت در مدیریت زمین شهری ایران را واکاوی کند و به طور مشخص درپی پاسخ گویی به این پرسش هاست : ١. دلایل ناکارآمدی سیاست های مداخله دولت در مدیریت زمین شهری چیسـت ؟ ٢. الگـوی مناسـب سیاست گذاری مداخله مناسب دولت در مدیریت زمین شهری چیست و دلایل مناسب بـودن آن کدام هستند؟ برای پاسخ گویی به این سوال ها، تلفیقی از روش هـا ی کمّـ ی - پیمایشـ ی و کیفی استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از این است که نبود چشم انداز مشخص و به تبـع آن سیاست ها و نهادهای ناهماهنگ ، تصمیم گیری متمرکز و غیرمشارکتی ، و تصدیگری زیاد بدون ظرفیت نهادی لازم از مهم ترین دلایل ناکارآمدی سیاست گذاری مدیریت زمین شـهر ی است . ازاین رو، الگوی مناسب سیاست گذاری دولت در مدیریت زمین شهری عبارت اسـت از: مدیریت یک پارچه زمین شهری مبتنی بر (تدوین چشـم انـداز شـفاف و سیاسـت راه بـرد ی یک پارچه ، و تفویض بخشی از اختیارات دولت به پایین ترین سطح نهادهای محلی بـه همـراه ظرفیت سازی لازم ). به بیانی مشخص تر، مداخله دولت در چهار حوزة مدیریت زمین مالکیت ، کاربری ، مالیات و ساخت وساز زمین باید همسو و هماهنگ باشد و از آنجاکه دولـت ظرفیـ ت نهادی لازم برای ایفای چنین تصدیگری را ندارد، فقط به سیاست گذاری و نظارت به تحقـق اهداف سیاست گذاری بسنده میکند و بخشی از وظایف تصدیگری در هریک از حـوزه هـای چهارگانه را ضمن ظرفیت سازی (برگزاری دوره های آموزشـ ی لازم همسـو بـا سیاسـت هـای اتخاذشده ) به پایین ترین سطح نهادهای محلی گام به گام تفویض میکند.
خلاصه ماشینی:
به بیانی مشخص تر، مداخلۀ دولت در چهار حوزة مدیریت زمین مالکیت ، کاربری ، مالیات و ساخت وساز زمین باید همسو و هماهنگ باشد و از آنجاکه دولـت ظرفیـ ت نهادی لازم برای ایفای چنین تصدیگری را ندارد، فقط به سیاست گذاری و نظارت به تحقـق اهداف سیاست گذاری بسنده میکند و بخشی از وظایف تصدیگری در هریک از حـوزه هـای چهارگانه را ضمن ظرفیت سازی (برگزاری دوره های آموزشـ ی لازم همسـو بـا سیاسـت هـای اتخاذشده ) به پایین ترین سطح نهادهای محلی گام به گام تفویض میکند.
5. urban land management (ULM) جدول ٢ دیدگاه های مرتبط با مداخلۀ دولت در مدیریت زمین شهری طیف کلی مکاتب فکری سطح مداخله رویکرد اقتصاد سیاسی کلاسیک و کلاسیک نو عدم مداخله مدافعان نظام مکتب اتریش عدم مداخله بازار (نولیبرال ) مکتب شیکاگو (پولی ) عدم مداخله رهاسازی بازار زمین مکتب ویرجینیا (انتخاب عمومی ) عدم مداخله مکتب آنارکو کاپیتالیسم عدم مداخله حد میانه نهادگرایان مداخله مناسب توانمندسازی بخش غیردولتی و خصوصی افان سوسیالیسم بازار زیاد مدع مداخلۀ دولت رادیکال ها خیلی زیاد (دولتی سازی بازار) جهان بینی اسلامی زیاد (منبع : نگارندگان ) طرف داران نظام بازار که قبل از وقوع بحران جهانی ٢٠٠٨م جریان غالب تلقی میشدند، به سیاست عدم دخالت دولت در مدیریت زمین شهری معتقدند و درپی حداقل برنامه ریزی آن هم بدون به کارگیری آن هستند؛ زیرا بر این باورند که مکانیزم های بازار (عرضه و تقاضـا ) را بایـ د در تخصیص زمین به بهترین نوع استفاده اش آزاد گذاشـت .