چکیده:
امام محمد غزالی در زمینه تربیت دینی و چگونگی دست یافتن به سلامت معنوی و نیکبختی اینجهانی،
در قرآن و سنت ب هدست می دهد. وی کوشیده است هدف از تربیت در « میانه روی » را با تکیه بر « تعادل » نظریه
زندگی فردی و اجتماعی انسانها را آشکار سازد و چگونگی رفتارهای یک انسان تربیت شده در دامان دین و
بر پایة آموز ههای اسلامی را باز شناساند. او در پی روشی است که بتواند از آدمی انسان آرمانی بسازد و انسان
را همانگونه تربیت کند که اسلام می خواهد و شرع می پسندد. از دید غزالی، از آنجا که اسلام آیین میانه روی
و امت اسلامی، امت وسط است، هر یک از افراد امت برای رسیدن به سلامت و سعادت، باید در رعایت
اعتدال قوای چهارگانه بکوشد تا به شجاعت، عفت، عدل و علم دست یابد. آنچه غزالی می گوید، همانست که
در بینش اسلامی به علم الاخلاق شهرت دارد و خلاصه آن تزکیه نفس است. در این نوشتار، کوشش بر این
است که این نظریه و دیدگاههای غزالی دربارة تربیت دینی بازکاوی و ویژگیهای انسان تربیت شدة او بر پایه
آموز ههای مکتب اسلام شناسانده شود.
خلاصه ماشینی:
از دید غزالی، از آنجا که اسلام آیین میانهروی و امت اسلامی، امت وسط است، هر یک از افراد امت برای رسیدن به سلامت و سعادت، باید در رعایت اعتدال قوای چهارگانه بکوشد تا به شجاعت، عفت، عدل و علم دست یابد.
غزالی11 و جایگاه علمی او یکی از حکیمان اسلامی که در زمینه تربیت دینی و چگونگی دست یافتن به سلامت معنوی و سعادت اینجهانی آرایی چشمگیر دارد، امام محمد غزالی است.
نکته دیگر تأثیر نوشتههای فیلسوفان یونانی مانند افلاطون، ارسطو و فیلسوفان نوافلاطونی در آثار غزالی است که با همه پرهیزی که از اندیشههای فلسفی داشته، مستقیم و غیرمستقیم از تأثیر آرای فیلسوفان در امان نمانده است، بهگونهای که اندیشه فضیلتها و رذیلتهای اخلاقی در کیمیای سعادت و در آثار فیلسوفان اخلاقگرای یونانی کمابیش یکسان جلوهگر میشود.
تعادل و سلامت معنوی غزالی بر این باور است که: آدمی مرکب از دو چیز است، یکی بدن ظاهری که آنرا تن گویند و مرکب از عناصر چهارگانه و از جنس این عالم است؛ بعد دیگر انسان، نفس اوست که آنرا روح و جان و عقل و دل نیز نامیدهاند.
فلسفه احکام اجتماعی اسلام، سلامت معنوی و نیکبختی اینجهانی در بخشی دیگر از کتاب کیمیای سعادت در ده اصل به فلسفه احکام شرع میپردازد و علت وجودی بسیاری از احکام اجتماعی اسلام را بازگو میکند که در بیشتر آنها قصد و آهنگ رفق و مدارا و صلای برادری و نوعدوستی روح اصلی امور شرعی است: برای نمونه در اصل سوم در باب احتیاط میگوید: «...