چکیده:
پژوهش در اندیشههای شیخ الرئیس بو علی سینا، از مهمترین دغدغههای علمی و فلسفی محققان هم در مغربزمین و هم در کشور ما میباشد. جستار حاضر بر آن است تا به نقد و بررسی یکی از مجموعههای پژوهشی منتشر شده در خصوص اندیشههای ابن سینا بپردازد که دربردارندهی گزیدهای از مقالات همایشی بین المللی در سال ۱۳۸۳ در همدان میباشد. از آنجا که مقالات منتشر شده در این مجموعه، از موضوعات عینی و تجربی تا موضوعاتی انتزاعی و عقلی در اندیشهی ابن سینا، را دربرمیگیرد، نمیتوان همهی آنها را از یک زاویه و با یک روش انتقادی مورد تحلیل و بررسی قرار داد. از این رو، در این جستار، در کنار نقد صوری و ساختاری این مجموعه، به تحلیل محتوایی برخی مقالات فلسفی خواهیم پرداخت. نقد محتوایی همهی مقالات این مجموعه، مجالی وسیعتر و صاحبنظرانی در دیگر حوزههای پژوهشی مرتبط با آثار و تفکرات ابن سینا را میطلبد.
خلاصه ماشینی:
استفاده از تصاویر در مقالاتی که مربوط به اندیشههای تجربی و علمی ابن سینا میباشند، از دیگر امتیازات ظاهری این کتاب هستند، چنانکه در مقالهای که در خصوص ماهیان برقزا ملاحظه میکنیم، برای فهم بهتر و نیز برای ارائهی شواهدی بر مطالب این مقاله، از تصاویر مختلفی استفاده شده است که در نوع خود، جالب توجه میباشند.
در دیگر مقالات علمی و فلسفی که در این اثر منتشر شدهاند نیز، از صاحب نظران و اندیشمندان برجستهی داخلی و خارجی استفاده شده و از این جهت، این اثر، برای دانشجویان و پژوهشگرانی که در زمینهی اندیشههای ابن سینا پژوهش میکنند، میتواند منبعی ارزشمند به شمار آید.
بهتر بود در این اثر، در کنار چنین مقالاتی، از مقالاتی با رویکردهای نوین در فلسفه و کلام اسلامی و نیز با رویکردهای تطبیقی استفاده میشد تا هم از تکرار مطالب جلوگیری شود و هم برای پژوهشگران جوان، جذابیت علمی و محتوایی بیشتری داشته باشد.
در مقالهای که در این اثر، تحت عنوان مبانی پدیدارشناسی عینی در شناختشناسی ابن سینا منتشر گردیده، مطالب متنوعی در خصوص هستی شناسی و معرفت شناسی ابن سینا بیان گردیده و تلاش شده تا میان این دو ارتباط فلسفی برقرار شود.
از این رو، بهتر است تا در همایشها و مجموعه مقالاتی از این دست، به جای اینکه صرفا محتوای فلسفی آراء بزرگانی چون ابن سینا را بازگو و تمجید نماییم، به نقد عالمانهی دیدگاههای ایشان نیز توجه کنیم و نظام فلسفی و کلامی شخصیتی چون ابن سینا را بگونهای تحلیل و تفسیر نماییم که بتواند پاسخگوی پرسشهای نوین در فلسفه و کلام باشد.