چکیده:
دانشگاهها و محققان مراکز پژوهشی کشور فرانسه؛ از قرن پانزدهم میلادی مطالعات و پژوهشهای خویش را در حوزه اسلام، مذاهب و فرق آن آغاز نمودهاند. به راستی میتوان مدعی شد که نخستین مراکز علمی- دینی غرب که به مطالعه و تحقیق در عرصه شناخت تشیع گام برداشته است، دانشگاهها و مدارس عالی پاریس در فرانسه میباشند. دانشگاه سوربون و مدارس پژوهشی و علمی زیر مجموعه آن، یکی از مهمترین این مراکز پژوهشی به شمار میروند. بررسی و شناخت متدولوژی تحقیقات و مطالعات حوزه ادیان و مذاهب این مراکز مهم علمی، با توجه به عمق و گستره پژوهشهایشان، حائز اهمیت فراوان است. مطالعه وآگاهی نسبت به روشهای رایج تحقیق در حوزه علوم ادیان و مذاهب این مجموعه، خصوصا در حوزه مذهب امامیه و یا تشیع اثنیعشری (chiisme duodécimain)، و نیز شناخت متدولوژی و شیوهشناسی اساتید و محققین آن در کنار بررسی کاربردی آن روشها، برای متتبعین و پژوهشگران داخل کشور اهمیت و ضرورت دارد. علاوه بر اینکه این سبک و طرق مطالعاتی، برای بسیاری از محققین حوزه مطالعات دین، در دیگر کشورهای غربی مستند و مبنای روشی علمی پژوهش در حوزه علوم انسانی به شمار میروند، برای محققین حوزوی و دانشگاهی داخل نیز میتواند ضمن آشنا نمودن آنان با دقائق و ظرائف کارهای تحقیقاتی صورت گرفته در غرب، در آنجا که خلایی باشد و ضرورتی احساس گردد، به مجموعه علمی و روش مطالعاتی ایشان نیز عمق، دقت و ملاحظات لازم دیگری بیفزاید.
خلاصه ماشینی:
برای آن دسته از محققان شیعی که نگاهی نفیآمیز و از سر بیاعتمادی کامل به مطالعات دینی و مذهبی به عمل آمده در غرب و خصوصا در حوزه تشیع دارند و این نگاه؛ آنان را از تمتع در بسیاری از این دسته از آثارمحروم داشته، خاطر نشان نمایم که در عین آنکه بعضا و در مواردی این نفی و تیرهگی میتواند مصاب باشد اما، من در میان پژوهشگران و اندیشمندان دانشگاه سوربون و مراکز تابعه علمی آن - که انصافا جزو طلایهداران این عرصه به شمار میروند - به اساتیدی نیز برخوردم؛ که عمق نگاه و ژرفای تأمل ایشان در مبانی دینی اسلام و مضامین عرفانی آن، در کنار سیره عملی ایشان، مرا شیفته سلوک معرفتی و مشی مسلمانی حقیقی و مر رهنمون ائمه (سلام الله علیهم) - خود مینمود.
بهطور کلی مطالعات و آموزشهای مربوط به حوزه ادیان در نه بخش کلی و مستقل به انجام میرسند که عبارتند از: - نژادشناسی ادیان و اهل دین (آفریقا، امریکا، اروپا و اقیانوسیه)Ethnologie religieuse)) - ادیان آسیایی (Religions d’Asie) - تعدد خدایان در دوران قدیم وباستان (Polythéismes antiques) - یهودیت (Judaïsme) - مسیحیت و مذاهب آن (Christianisme et ses marges) - اسلام (و مذاهب) (Islam) - لائیسیته و دین در دوران معاصر (Laïcités et religions dans le monde contemporain) - ادیان باطنی (درون گرا) (Ésotérismes) - شناخت و روششناسی در ادیان (Épistémologie et méthodes en sciences religieuses) از سال 1940 رشته شیعهشناسی با محوریت تشیع امامیه به عنوان یک کرسی رسمی در این مرکز مطالعاتی و آموزشی تأسیس گردید.