چکیده:
تاریخ اجتماعی به عنوان گرایشی نو در بررسی تاریخ جوامع گذشته، تلاش میکند تا به زندگی روزانة مردم عادی توجه کند. در این مطالعات مولّفة «مشاغل» به عنوان رکن اصلی حیات اجتماعی و اقتصادی، از اهمیت خاصی، برخوردار است. این نوشتار ضمن بررسی این مقوله از تاریخ اجتماعی شیعیان، به عنوان بخش مهمی از جامعة اسلامی ایران و عراق در قرنهای سوم تا ششم هجری، به دنبال نشان دادن همسانی این گروه با سایر مسلمانان در مشاغل گوناگون و مشارکت در رونق و شکوفایی اقتصادی جهان اسلام و همچنین معرفی مناصب ویژة شیعیان در این دوره است.
خلاصه ماشینی:
این نوشتار ضمن بررسی این مقوله از تاریخ اجتماعی شیعیان، به عنوان بخش مهمی از جامعة اسلامی ایران و عراق در قرنهای سوم تا ششم هجری، به دنبال نشان دادن همسانی این گروه با سایر مسلمانان در مشاغل گوناگون و مشارکت در رونق و شکوفایی اقتصادی جهان اسلام و همچنین معرفی مناصب ویژة شیعیان در این دوره است.
این دورة تاریخی به سبب تمایز و شکلگیری بیشتر جوامع شیعی و آزادی نسبی شیعیان به دنبال روی کار آمدن حکومتهای مقتدر شیعه، مانند آل بویه، که خلافت بغداد را نیز زیر سلطه داشتند، از اهمیت خاصی برای اینگونه مطالعات برخوردار است.
لازم به توضیح است که با توجه به گستردگی جغرافیای انسانی شیعه در این چند قرن و حضور شیعیان در بیشتر شهرهای ایران و عراق، تفکیک میان شیعیان و سایر مسلمانان در مشاغلی مانند کشاورزی، صنعت و تجارت غیرممکن به نظر میرسد.
دربارة مقالات در این زمینه نیز پس از مطالعه تقریبا 300 مقاله مرتبط با موضوع، باید گفت: که در مقالات مربوط به تاریخ اجتماعی شیعیان، بخش اندکی به موضوع «مشاغل» اختصاص یافته و یا موضوع آنها اوضاع اقتصادی و یا مشاغل مسلمانان و یا شیعیان در قرنهای قبل یا بعد از دورة منظور این پژوهش بوده و یا در آنها به نکاتی خاص مانند کشاورزی یا تجارت، آن هم در یک محدودة زمانی توجه شده است.