چکیده:
امروزه استفاده غیرمجاز از رنگهای مصنوعی در تهیه مواد غذایی نگرانیهای بهداشتی زیادی را بهوجود آورده است. اطلاع از دلایل استفاده غیرمجاز از این رنگها میتواند برنامهریزی و اقدامات مدیریتی و کنترلی لازم را تسهیل نموده و گام مهمی برای حفظ سلامت جامعه باشد. در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و فرم مقایسه زوجی معیارها و زیرمعیارها، دادههای لازم در خصوص بررسی دلایل استفاده غیرمجاز از رنگهای مصنوعی از دیدگاه 138 نفر از کارکنان صنوف مواد غذایی شهر کرمان و متخصصین بهداشت جمعآوری گردید. هر دو گروه متخصصین بهداشت و کارکنان صنوف مواد غذایی معتقدند که مهمترین معیار استفاده غیرمجاز از رنگهای مصنوعی معیار اقتصادی و در درجه دوم معیار آگاهی است. هر چند از نظر متخصصین بهداشت ارزانتر بودن رنگهای مصنوعی نسبت به رنگهای طبیعی و پایین بودن آگاهی عموم مردم بهعنوان مصرفکنندگان مواد غذایی مهمترین زیرمعیارها میباشند. اما از نظر کارکنان صنوف غذایی مشتریپسند بودن مواد غذایی تهیه شده با رنگ مصنوعی و پایین بودن آگاهی کارکنان تهیهکننده مواد غذایی مهمترین زیرمعیارها میباشند. معیارهای اقتصادی و پایین بودن آگاهی عاملی برای استفاده غیرمجاز از رنگهای مصنوعی در تهیه موادغذایی است. لذا با افزایش آگاهی عموم مردم و کارکنان دخیل در تهیه مواد غذایی میتوان اقدامات موثری جهت کاهش مصرف غیرمجاز این رنگها انجام داد. هر چند فعالیتهای دیگری مانند انجام بازرسی موثرتر و برخورد قاطع ارگانهای مسئول با متخلفین، توزیع کنترلشده رنگهای مصنوعی و برچسبگذاری مواد غذایی به مدیریت مشکل بهداشتی فوق کمک مینماید
he unauthorized use of synthetic dyes in food has raised health concerns. Determining the reasons of unauthorized use of them can facilitate management and control actions and it also can be important step to protect the health of the community. A questionnaire on the Analytic Hierarchy Process was used to collect views of 138 persons of food staff in Kerman and health experts about the reasons for unauthorized use of artificial colors. Both health experts and staff believed that the most important reason of unauthorized use of artificial colors is economic criteria and the second criterion is awareness. Although cheaper synthetic dyes and low public awareness were selected by experts as the most important sub-criteria، client friendly and low awareness of food staff were selected by food staff. Economy and low awareness are the most important criteria for the unauthorized use of synthetic dyes، so increasing public and food staff awareness can be useful to decline unauthorized use of synthetic dyes. Effective inspection and dealing decisively with offenders، food labeling and controlled distribution of synthetic dyes also can help management of health problems.
خلاصه ماشینی:
"در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و فرم مقایسه زوجی معیارها و زیرمعیارها، دادههای لازم در خصوص بررسی دلایل استفاده غیرمجاز از رنگهای مصنوعی از دیدگاه 138 نفر از کارکنان صنوف مواد غذایی شهر کرمان و متخصصین بهداشت جمعآوری گردید.
در بررسی و وزندهی زیر معیارهای معیار آگاهی، پایین بودن آگاهی بازرسان بهداشت، پایین بودن آگاهی تهیهکنندگان مواد غذایی که در آنها بصورت غیرمجاز از رنگهای مصنوعی استفاده میشود، پایین بودن آگاهی عموم مردم به عنوان مصرفکنندگان مواد غذایی و عدم آشنایی و استفاده بازرسین بهداشت از روشهای آموزشی مؤثر برای آموزش کارکنان و متصدیان صنوف مواد غذایی مورد بررسی قرار گرفت که از نظر متخصصین بهداشت پایین بودن آگاهی عموم مردم بهعنوان مصرفکننده و لذا عدم توجه آنها به نوع رنگ بکار رفته در مواد غذایی مورد خریداری مهمترین زیرمعیار آگاهی است.
بنابراین بهمنظور کنترل و نظارت بیشتر بر استفاده از رنگهای مصنوعی و حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه پیشنهادات زیر مطرح میگردد: 1- آموزش عموم مردم و کارکنان مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی از طریق ادارات وسازمانهای نظارتکننده و رسانههای عمومی برای افزایش آگاهی آنان نسبت به عوارض بهکارگیری رنگهای مصنوعی؛ 2- توزیع محدود و کنترل شده رنگهای مصنوعی در بازار همراه با کنترل و نظارت مستمر و مؤثر بازرسان بهداشت بر مراکز مصرفکننده رنگهای مصنوعی؛ 3- برچسبگذاری محصولات غذایی که در آنها از رنگ مصنوعی استفادهشده با هدف اینکه مصرفکنندگان خود در مورد استفاده از این مواد غذایی تصمیم بگیرند؛ 4- برخورد شدیدتر وزارت بهداشت با استفادهکنندگان رنگهای مصنوعی غیرمجاز."