چکیده:
اجتناب از مالیات، یک نوع سوءاستفاده رسمی از قوانین مالیاتی است. عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و روانشناسی را می توان به عنوان دلایل اجتناب از پرداخت مالیات ذکر کرد. در ایران به دلیل محرمانه بودن اطلاعات، عدم تطبیق آمارهای مراکز مختلف، ناتوانی در استفاده از روش های مستقیم اندازه گیری و... نمی توان تخمین دقیقی از این مقوله انجام داد. هدف این پژوهش، مدل سازی اجتناب از پرداخت مالیات با استفاده از داده های حسابداری در بورس اوراق بهادار تهران است. بدین منظور اطلاعات کلی شرکت ها در فاصله زمانی ده ساله 1383 الی 1392 بررسی شده و 490 سال شرکت انتخاب گردید و به مدل سازی اجتناب مالیاتی با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که حاکمیت شرکتی بر اجتناب مالیاتی تاثیرگذار است، به طوری که با افزایش سازوکارهای حاکمیت شرکتی، اجتناب مالیاتی کاهش می یابد. همچنین حاکمیت شرکتی به طور غیرمستقیم (از طریق متغیر میانجی کیفیت گزارشگری مالی) بر اجتناب مالیاتی تاثیرگذار است. سایر نتایج پژوهش نیز نشان می دهد کیفیت حسابرسی بر اجتناب مالیاتی تاثیرگذار است به طوری که با افزایش کیفیت حسابرسی، اجتناب مالیاتی کاهش می یابد. همچنین کیفیت حسابرسی به طور غیرمستقیم (طریق متغیر میانجی کیفیت گزارشگری مالی) بر اجتناب مالیاتی تاثیرگذار است.
Tax avoidance is a kind of abusing source of tax rules. Economic factors، social and psychological issues can be regarded as the reasons for tax avoidance. In Iran، for reasons such as regarding many information as confidential، lack of compatibility among data stored in different centers، inability to use direct methods of measurement and etcetera، it is difficult to provide precise or accurate estimation of tax avoidance.
The aim of this study was modeling tax avoidance sources، using accounting information of companies listed in the Tehran Stock Exchange، TSE. This followed by collecting general information of the companies in a 10 year period from 1383 to 1392، and selecting a sample of 490 year-company fro TSE، using Smart PLS software and modeling technique of structural equation for tax avoidance modeling.
The results showed that increase in the mechanisms for corporate governance impacts on tax avoidance inversely، and that corporate governance through the quality mediating variable of financial reporting affects tax avoidance indirectly.
Other results showed that audit quality influences tax avoidance inversely، and that audit quality through the quality mediating variable of financial reporting affects tax avoidance indirectly.
خلاصه ماشینی:
"متغیرهای پژوهش متغیر پنهان متغیر آشکار عنوان در مدل نحوۀ اندازهگیری اجتناب مالیاتی (Tax Avoid) متغیر وابسته (درونزا) نرخ مؤثر مالیات تعهدی ETR مالیات بر درآمد (زیان قبل ازکسر مالیات) سود نرخ مؤثر مالیات نقدی CETR وجه نقد پرداختی بابت مالیات (زیان قبل ازکسر مالیات) سود حاکمیت شرکتی (Govern) متغیر مستقل (برونزا) اسقلال هیئت مدیره IND نسبت (درصد) تعداد مدیران غیرموظف بهکل تعداد اعضای هیئتمدیره تمرکز مالکیت OWN درصد سهام اولین سهامدار عمده شرکت سهامداران نهادی INS از درصد تجمعی سهام شرکت که توسط نهادهای سرمایهگذاری عمده نگهداری میشود بهکل سهام منتشره و در دست سهامداران کیفیت حسابرسی (Q Audit) متغیر مستقل (برونزا) اندازۀ مؤسسۀ حسابرسی SIZE سازمان حسابرسی، یک و سایر مؤسسات صفر تخصص حسابرس در صنعت SPEL اگر حسابرس متخصص صنعت باشد برابر با یک و در غیر این صورت برابر با صفر کیفیت گزارشگری مالی Q F R متغیر میانجی الگوی جونز تعدیل شده Jones الگوی کازنیک Kazn جامعۀ آماری، روش نمونهگیری و حجم نمونه شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران، جامعۀ آماری پژوهش حاضر را تشکیل میدهند.
این بخش شامل دو قسمت به شرح زیر است: بررسی ضرایب معناداری z مربوط به هر یک از فرضیهها خروجی مدل که پیشازاین در شکل شمارۀ 2 آمده است، نشان میدهد که معناداری ضرایب تمامی مسیرها بیشتر از 96/1 است و این مطلب حاکی از معنادار بودن تأثیر مستقیم حاکمیت شرکتی و کیفیت حسابرس بر اجتناب مالیاتی و معنادار بودن تأثیر غیرمستقیم حاکمیت شرکتی و کیفیت حسابرسی از طریق متغیرهای میانجی عملکرد مالی و کیفیت گزارشگری مالی دارد."