چکیده:
در این مقاله مبانی فلسفی و کلامی مدیریت اجتماعی از دیدگاه اسلام بحث و بررسی می شود. از دیدگاه اسلام و عقل، انسان اجتماعی است و تنها در اجتماع می تواند به سعادت و کمالات نائل شود. در هر اجتماعی، از جمله اجتماع اسلامی نیاز به حکومت، یک ضرورت است و بدون آ ن، جامعه نظم و قوام پیدا نمی کند. هر حکومتی بر دو پایه اساسی استوار است: قانون و مدیران. از نظر مبانی عقلی و دینی، مدیر یک جامعه اسلامی باید از مدیریت و کمالات و فضایل لازم برخوردار باشد تا بتواند جامعه را به سعادت مطلوب برساند. در این مقاله درباره چهار مبنای عقلی و فلسفی مدیریت اجتماعی اسلام بحث شده است. سپس بر اساس آ یات قرآنی و روایات معصومین به ویژگی های مدیر در اجتماع اسلامی اشاره خواهد شد که عبارتند از: 1. ایمان؛ 2. تقوا؛ 3. عدالت؛ 4. کمالات و فضایل اخلاقی؛ 5. مدیریت و توانایی اداره جامعه؛ 6. اهل مشورت بودن؛ 7. انتخاب او بر اساس رای مردم؛ 8. مدافع حق؛ 9. حافظ بیت المال و دور بودن از مال اندوزی؛ 10. زاهد و ساده زیست؛ 11. پاسدار کرامت انسانی.
مدیریت اسلامی، با توجه به مبانی فلسفی و کلامی و به تبع آن ویژگی های مدیر و مدیران به گونه ای است که هر عاقلی اگر آن را تصور کند، می پذیرد.
This article investigates and analyses philosophical and theological foundations of social management in view of Islam. In view of Islam and reason، human being is social and only he attains to happiness and perfection in society. In every society، including Islamic one، decomposes without of government. Every government depends on two chief bases: law and management. In view of rational and religious foundations، manager or leader of islamic society، must have derisable management and perfections and virtues in order to can attain society to happiness this article discusses four rational and philosophical principles of islamic and social mangement. And then، it points to characteristics of Islamic manager in base of quranic verses and traditions of infaliable Imaws. They consist of: 1. Faith، 2. Piety، 3. Justice، 4. Ethical Perfections، 5. Management، 6. Taking Counsel with Persons، 7. Selecting him in Base of Votes Peples، 8. Defender of rights of human، 9. Keeper of Public treasury، 10. devout، 11. Keeper of human dignity. In attention to philosophical and theolpgical foundations of islamic management and characteristics of manager، every rational person has correct idea، he accepts it.
خلاصه ماشینی:
حال سؤال اين است که مديريت اجتماع از نظر اسلام بر اسـاس چـه مباني عقلي استوار است ؟ ويژگيهاي مدير و رهبر جامعۀ اسلامي به لحاظ عقلـي و کلـامي کدامند؟ و از ميان انواع حاکميت ها در اجتماع ، چرا مديريت اسلامي بهترين نـوع مـديريت است ؟ و چرا هر عاقلي اگر ويژگيهاي مديريت اجتماعي را در حوزة اسـلام تصـور کنـد، چنين حاکميتي را تصديق ميکند؟ براي پاسخ به اين سؤالات ، مطالب را در چند بند مطرح ميکنيم .
قانون هاي چنين جامعه اي ، قوانين الهي و حاکمـان و مـديران آن هـم الهـي هستند؛ يعني فردي صلاحيت رهبري و هدايت و مـديريت جامعـۀ اسـلامي را دارد کـه در مديريت ، اقوي ، در امور دين اعدل و اعلم ، زاهدترين ، متخلق ترين به اخلـاق الهـي و بـراي امت مهربان ترين و دلسوزترين فرد باشد.
از اين رو حاکم و هادي جامعۀ اسلامي بايد بکوشد عدالت و قسط را در جامعه متحقـق کند و براي اين کار، لازم است که خود عادل باشد.
بنابراين يکي ديگر از صفات و ويژگي هاي حاکم اسلامي ، ملکۀ عدالت است کـه اگـر روزي فاقد چنين صفت و ملکه اي شد و به صف ظالمان پيوست ، ديگر شايسـتۀ مـديريت جامعۀ اسـلامي نيسـت .
قرآن نيز در اين زمينه مي فرمايد دعوت کننده به کمالات ، بايد خود متصـف بـه کمالـات باشد و کساني که فاقد کمالات هستند و جامعه را به کمالات دعوت مي کنند، مـورد مـذمت خداوند قرار گرفته اند.