چکیده:
هدف مقالهی حاضر فهم ترومای شهری با عنوان فرعی عوامل اجتماعی و فردی موثر بر ترومای ناشی از سوانح موتورسیکلتسواران بوده است. بررسی وضعیت ترومای ناشی از سوانح بهطور کلی در ایران و بهویژه تهران نشان داد که سوانح ناشی از وسایل نقلیهی موتوری و در راس آن وسایل نقلیهی موتورسیکلت عمدهترین عامل در ایجاد تروما بودهاند. بررسی پیشینهی موضوع نیز نشان میداد که تحقیقات انجامشده در این زمینه با رویکردی فردگرایانه و از منظر پوزیتیویستی دنبال شدهاند که اولا عوامل ساختاری را در رفتارهای سوژههای اجتماعی نادیده گرفته و دوم این که معنای کنشهای این سوژهها را در مفاهیمی تحمیلی به تحلیل بردهاند. ازاینرو در جهت فهم ترومای ناشی از سوانح موتورسیکلتسواران با لحاظ عوامل ساختاری و فردی و از منظر سوژههای اجتماعی روش پژوهش گراندد تئوری بهعنوان روشی متناسب تشخیص داده شد. بااستفاده از این روش، با 20 نفر از موتورسیکلت سواران تروماتیزهشده و نیز 2 نفر از عوامل پلیس راهنمایی و رانندگی مصاحبه گردید. برای تکمیل دادههای پژوهش از روشهای مشاهدهی میدانی و مطالعهی متون تخصصی و غیرتخصصی نیز استفاده شده است.
باتوجه به تاثیر عمدهی ساختار نابرابر توزیع سرمایههای ارزشمند اجتماعی در بروز رفتارهای منجر به تروما در موتورسیکلتسواران سیاستگذاری در جهت کاهش نابرابری های اجتماعی از هر نوع آن تاثیر موثری بر کاهش ترومای ناشی از سوانح مرتبط با موتورسیکلتسواران خواهد داشت.
This research aims to explain urban trauma with a special focus on social and individual factors affecting the trauma in motorcycle drivers’ accidents. Studies in this field show car and especially motorcycle accidents are the most important factors of trauma in Iran and specifically in Tehran. Research literature shows that most of the studies in this field, first of all, have a positivist and individualistic perspective, and moreover they neglect the effect of structural factors in social subjects’ behavior and at last impose artificial concepts to analyze meaning of subjects’ actions. Therefore, for understanding the trauma with having an eye on structural and individual factors and from the viewpoint of subjects, we chose grounded theory as our method. This research includes 20 in-depth interviews with traumatized motorcycle drivers and 2 police officers. In order to complete research data, we used field and observational methods too.
Regarding the effect of unequal distribution of social capitals on the behavior that results trauma, policy making should aim to overcome social inequalities in order to reduce the accidents of motorcycles.
Truma, Civic truma, Cyclo, Social inequlity, Epidemiology, Grounded theory
خلاصه ماشینی:
فهم جامعه شناختی ترومای شهری «ترومای حاصل از تصادفات موتورسیکلت سواران در تهران » 2 مطالعاتجامعه ناختی ش محمد توکل دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران (علمیـپژوهشی) عظیم حسن زاده دوره ٢٠،شماره دو:٢٣٢-٢٠٩ شاپا ٢٨٠٩-١٠١٠ کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی نمایه در ISC دریافت ٩٠/٨/٢٦ پذیرش ٩٢/٣/١٥ چکیده هدف مقاله ی حاضر فهم ترومای شهری با عنوان فرعی عوامل اجتماعی و فردی موثر بر ترومای ناشی از سوانح موتورسیکلت سواران بوده است .
اما رویکرد سبب شناسانه ی پزشکی اجتماعی (فرزندیپور و همکاران ١٣٨٣؛ خاتمی و همکاران ١٣٨٢؛ کاربخش و همکاران ١٣٨٤؛ یوسف زاده و همکاران ١٣٨٤)، از آن جا که به شیوه های پوزیتیویستی انجام گرفته است بسیار هنجارمند از آب درآمده و درنتیجه قادر به بررسی ابعاد ذهنی و کیفی سبب این سوانح منجر به تروما نبوده است و از طرف دیگر این بررسیها بیشتر در ابعاد فردی و رفتارهای فردی انجام گرفته است که از آنان به مثابه علل قریب رفتار نهایی (به مثابه حادثه یا سانحه ) یاد میشود.
مطالعات نظری و تجربی سوانح ترافیکی موتورسیکلت سواران و تلفات انسانی ناشی از آن نیز در قالب مرگ ومیر و جراحات یا تروما انجام گرفته است که میتوان آن ها را در سه دسته تقسیم بندی کرد: مطالعات مربوط به ابعاد اپیدمیولوژیک (هولدر ١٣٨٨: ٢٧) و مطالعات مربوط به ابعاد رفتاری و ادراکی مرتبط با مخاطرات ترافیکی که خود بر دو رویکرد روان شناختی نظیر تئوری باور به سلامتی (HBM) (روتر و دیگران ١٩٩٦ و بری واتسون و همکاران ٢٠٠٧: ٢٣) و روان شناسی اجتماعی نظیر تئوری «نظریه ی عمل متکی بر استدلال » و تئوری «رفتار برنامه ریزیشده » از فیش بین و آیزن (١٩٧٥) و آیزن (١٩٨٥ و ١٩٩١) (مظلومی محمودآباد و دیگران ١٣٨٦: ٣٩-٣٣) قابل تقسیم است .