چکیده:
تصحیح کتبی از قبیل شاهنامه به یک معنی کاریست گروهی زیرا پس از این که مصحح یا مصححین کار خودشان را به پایان رسانیدند و در دسترس پژوهندگان قرار دادند، اهل فن در آن کار دقت خواهند کرد و اصلاحاتی را متذکر خواهند شد که اگر هم پذیرفتنی نباشند، حد اقل فایده شان ایناست که باب بحث و تبادل نظر را خواهند گشاد. اما بنظر بنده انتقاد معقول از متونی که بدست عالمی تصحیح و تحشیه شدهاند چند شرط دارد که بنده آنها را با قدری تفصیل بیان میکنم.
خلاصه ماشینی:
"مورد دوم در داستان پادشاهی شاپورذوالاکتافست که آن داستان را خود فقیر تحت نظر استاد خالقی تصحیح کرده است (خالقی، دفتر ششم، 341، ابیات 657 – 658): چو آدینه هرمزد بهمن بود برین کار فرخ نشیمن بود می لعل پیش آورم هاشمیج ز بیشی که خنبش نگیرد کمی بهمن» اشاره فرمودهاند اما در عین حال ضبط آدینه را بر آیین ارجح دانسته اند.
در مورد مصراع یکم بیت 658 که در بیشتر چاپهای شاهنامه به پیروی از نسخهی اساس و دستنویسهای همخوان با آن بصورت: می لعل پیش آور ای هاشمی ضبط شده است، استدلال بنده در اعراض از ضبط نسخهی اساس، چنانکه در همان نامه خطاب به جناب استاد خالقی نوشتم اینست: «هاشمی را هم در بیت 658 به معنی «قفیز هاشمی» که معیاری از وزن و حجم بوده است معادل 1152 مثقال کما صرح به کر هاشمی که یک سوم کر معدل است و بقول دهخدا آن را کر هارونی یا کر اهوازی نیز میگویند گرفتهام».
اکنون که چند سالی ازین مکاتبات گذشته است، من گمان میکنم که صورت صحیح این ابیات اینست که اینجا مینویسم: چن آیین هرمزد بهمن بود برین کار فرخ نشیمن بود، می لعل پیش آورم، هاشمی ز پیشی که جنبش بگیرد کمی ناگفته نماند که ز پیشی در نسخهی اساس که همان نسخهء لندن معروف باشد بدون نقطه ضبط شده است."