چکیده:
شناخت پاسداران فرهنگ و ادب و هنر بر هر قومی لازم است علی الخصوص اگر جزو نیکمردان و وجهه و آبروی فرهنگ و علم و هنر و انسانیت باشند. دکتر غلامحسین یوسفی تمام عمر پر برکت خود را صرف معرفی تاریخ و ادب و هنر و فرهنگ ایران و ستایش فضایل و نکوهش رذایل کرد. در این نوشته به منظور معرفی یکی از الگوهای آدمیت، یوسفی را معرفی کردهایم از منظر خصال علمی و اخلاقی. صفای دایمی ضمیر، اعتقاد به حق و حقیقت، تحلّی به ایمان و توکل، خداترسی و مردم دوستی، جستن غایت حیات در عشق، اخلاص برای خدا، تخلّق بر فضیلت تواضع، طلب علم برای دینپروری، وسعت دانش، تنوع نگرش، ستایش فضایل آدمیت مانند حکمت، آزادی و آزادگی، شهامت و مردانگی، آرمانهای برتر، بلند اندیشی و تسامح، قناعت، عدل و انصاف، پاسداری ارزشهای الهی، احسان، پاکدامنی، عبرتاندوزی و امیدورزی، عیب خود و هنر دیگران دیدن، و احساس مسوولیت مدنی، از جملة خصالیاند که از منش والای یوسفی به نوشتههای زیبا و دلنشین او راه یافتهاند و در این نوشته آنها را معرفی کردهایم
خلاصه ماشینی:
صفای دایمی ضمیر، اعتقاد به حق و حقیقت، تحلی به ایمان و توکل، خداترسی و مردم دوستی، جستن غایت حیات در عشق، اخلاص برای خدا، تخلق بر فضیلت تواضع، طلب علم برای دینپروری، وسعت دانش، تنوع نگرش، ستایش فضایل آدمیت مانند حکمت، آزادی و آزادگی، شهامت و مردانگی، آرمانهای برتر، بلند اندیشی و تسامح، قناعت، عدل و انصاف، پاسداری ارزشهای الهی، احسان، پاکدامنی، عبرتاندوزی و امیدورزی، عیب خود و هنر دیگران دیدن، و احساس مسؤولیت مدنی، از جملة خصالیاند که از منش والای یوسفی به نوشتههای زیبا و دلنشین او راه یافتهاند و در این نوشته آنها را معرفی کردهایم .
در این گزارش وصف شور و شوق کودکانه، تعبد بیآلایش شبانه، ستایش صفای ضمیر پیشنماز «صافی ضمیر» مسجد محل، یادکرد حسرتانگیز از آن «روزهای دلپذیر» سیر روح کودکانه در فضای روحانی و نورانی سرشار از اخلاص و صفا، دوری از تیرگیها و مسائل زندگانی، احساس صمیمیت با خدا و شیفتة صورت و معنی شعر سنایی بودن، از عالمی عرفانی و عاشقانه و مجذوبیت و عشق و تسلیم و سعادتی معنوی حکایت میکند که باید آن را موهبتی آسمانی شمرد و گرنه در آن سن به چنان مقامی رسیدن امری دشواریاب است.
غرقه به فرض آنکه باز آید از وسعت دریا و امواج سترگ و خروشنده چه میتواند گفت» (یوسفی، ١٣٧٠: ٢٠٩) یوسفی در گزارش این غزل برای اظهار و بیان «معانی بلند و مفاهیم تابناک عرفانی» (همان: ٢١٦) کلمات و ترکیبات و عباراتی را برگزیده یا ابداع کرده است که حداقل از دو مقولة تسلط وی بر روح زبان فارسی و وسعت و ژرفای معانی عرفانی در دل او و جهانبینی عاشقانهاش حکایت میکند.