چکیده:
پدیدة خشونت و روند افزایشی آن در میان دانشآموزان یکی از مسائلی است که امروزه سبب نگرانی خانوادهها و متولیان امر تعلیم و تربیت شده است. عوامل مختلف در سطوح فردی، رابطهای (خانواده و دوستان)، اجتماع محور و جامعهای در تکوین و تداوم خشونتورزی موثر است. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر این عوامل بر خشونتورزی دانشآموزان، از مدلهای اکولوژیکی استفاده شده است. این تحقیق از نوع پیمایشی است که در طی آن با 400 نفر از دانشآموزان دبیرستانهای دخترانه و پسرانة شهر سقز مصاحبه شده است. یافتهها نشان میدهد که میانگین خشونتورزی دانشآموزان معادل 39 درصد بود که بر مبنای یک مقیاس از صفر تا 100 پایین ارزیابی میشود. در میان ابعاد خشونت، نوع غالب خشونت کلامی بوده و خشونت فیزیکی شدید در پایینترین سطح قرار داشته است. تحلیل رگرسیونی چند متغیره نشان میدهد که خشونتورزی با متغیرهای قربانی خشونت شدن، شاهد خشونت بودن، بیعدالتی در مدرسه، توانایی حل مسالمتآمیز تضادها، میزان جرم در محله، نظارت والدین، پایبندی به دستورات اخلاقی، تنبیه در مدرسه، کنترل اجتماعی مرتبط است. متغیرهای مذکور در مجموع 40 درصد تغییرات خشونتورزی در بعد کلامی و بیش از 70 درصد از تغییرات خشونتورزی دانشآموزان را در ابعاد فیزکی ملایم و شدید تبیین میکنند. در بخش پایانی مطالعه، دلالتهای یافتهها و نتایج تحقیق در زمینه سیاستگذاری اجتماعی و فرهنگی مورد بحث قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
پژوهشهای با رویکرد جامعهشناختی، عمدتا معطوف به بررسی محیط های فرا فردی از جمله محیط خانواده، همالان و مدرسه و تأثیر آن بر خشونتورزی نوجوانان و جوانان بوده است ( برای مثال، اورت و پریک 1 ، 1995؛ فیجلمن 2 و همکارانش، 2000؛ هرن کول 3 و همکارانش، 2001؛ بندا و کوروین 4 ، 2002؛ هووارد 5 و همکارانش، 2002؛ لاوید 6 و همکارانش، 2002؛ وارنر و فولر 7 ، 2003؛ کرسول 8 ، 2005؛ رایتز و فیتز پاتریک 9 ، 2006؛ هابس، 2008؛ شیری، 1375؛ نیکاختر، 1378؛ سخاوت، 1380؛ رئیسی، 1382؛ زارعی، 1383؛ مظفری، 1384؛ لواسانی و همکاران، 1387؛ علمی و همکاران، 1387؛ دیوبند، 1388؛ بلندهمتان، 1388؛ برهانی، 1388؛ نواح و همکاران، 1391؛ گلچین و حیدری، 1391).
جدول 3- توزیع فراوانی و درصد شاخص متغیرهای مستقل سطوح ابعاد آمارهها متغیرها ابعاد آمارهها میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار فردی پایبندی به اخلاق 13/51 769/3 بسترهای اجتماعی تنبیه در مدرسه 38/38 96/6 بیعدالتی در مدرسه 13/49 341/4 توانایی حل تضادها 23/54 56/3 همبستگی اجتماعی 39/48 177/5 قربانی خشونت شدن 3/29 22/4 کنترل اجتماعی غیر رسمی 88/58 60/4 میزان جرم در محله 91/35 38/5 ارتباطی تعامل با همسالان بزهکار 01/31 60/8 جامعهای بیعدالتی اجتماعی 74/56 67/7 بدرفتاری والدین با فرزندان 38/36 22/7 سختگیری والدین 79/45 025/3 اعتماد اجتماعی 73/44 236/3 تضاد والدین 46/37 06/4 شاهد خشونتورزی در عرصههای عمومی 22/38 46/5 دلبستگی به والدین 94/62 55/6 نظارت والدین 72/62 81/2 تحلیل دو متغیره رابطة بین جنسیت و ابعاد خشونت جدول 4 مربوط به آزمون یومن ویتنی است، نشان میدهد که تفاوت معناداری بین دو گروه دانشآموزان دختر و پسر از لحاظ ابعاد خشونت وجود دارد.