چکیده:
اوراق بهادار بیمه ای ابزارهای مفیدی هستند که به نحو گستردهای در حال استفادهاند. بـا توجـه بـه اینکه بسیاری از اوراق و مشتقات مالی که در حال حاضر در بازارهـای مـالی بـین المللـی در حـال خرید و فروش هستند از نظر اسلامی مجاز نیستند، برای اینکه این اوراق در ایران نیز قابـل اسـتفاده باشد، لازم است جواز شرعی آنها مورد بررسی قرار گیرد. بررسیهای فقهی صـورت گرفتـه در ایـن خصوص، نشاندهندة ضعفی اساسی در موضوعشناسی و عدم توجه بـه متعـددبودن مصـادیق ایـن نوع اوراق است . در این نوشتار سعی شده است که با طرح و تشریح سـابقه فقهـی و مبـانی نظـری تحقیق ، متعددبودن اوراق بهـادار بیمـه ای و درنتیجـه ، متفـاوتبـودن حکـم فقهـی اوراق بهـادار در خصوص هر یک از مصادیق مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بررسی نشان مـیدهـد کـه اوراق بهـادار بیمه ای انواع مختلفی را شامل میشوند که هر یک ساختار و موضـوع متفـاوتی دارنـد و لـذا یـافتن حکم فقهی آنها تلاش موردی و مستقلی را طلب میکند و نمیتوان حکـم واحـدی را بـرای تمـام انواع آن تجویز کرد.
خلاصه ماشینی:
قالیباف اصل و همکاران (١٣٩٠)، در مقاله ای بـا عنـوان «صـکوک وکالـت بیمـه ای بـرای پوشش ریسک حوادث فاجعه آمیز» با این فـرض کـه اوراق بهـادار بیمـه ای، در دنیـا بـر پایـه اوراق قرضه بنا شدهاند و به علت ربویبودنشـان نمـیتـوان در کشـور از آنهـا اسـتفاده کـرد، کوشیدهاند تا به تبیین مدلی برای انتشار این اوراق با توجه به شرایط شرعی و قـانونی کشـور برسند.
نخسـت اینکـه ، بـرخلاف دو تحقیـق قائل به نظر اول که از بررسی یـک مصـداق خـاص درخصـوص اوراق بهـادار بیمـه ای یعنـی اوراق بلایای طبیعی، بحث را شروع و بـه همـان خـتم کـردهانـد، بـه عبـارت دیگـر مصـداق اوراق حوادث فاجعه آمیز را مورد بررسی و کنکاش فقهـی قـرار دادهانـد و نظـر نهـایی را نیـز در خصوص آنها صادر کردهاند، دو تحقیق ذیل نظر دوم، به طور کلـی حکـم بـه ربـویبـودن کل اوراق بهادار بیمه ای به دلیل ابتنای آنها بـه اوراق قرضـه دادهانـد و سـپس راه حلـی بـرای انتشار اوراق بهاداری در قالب صکوک برای رفـع مشـکل حرمـت اسـتفاده از اوراق حـوادث فاجعه آمیز ارائه دادهاند.
از این رو این اشکال بـر نظـر دوم وارد اسـت کـه بـه فـرض صـحت پیش فرض محققان در خصوص اوراق حوادث فاجعه آمیـز، ایـن پـیش فـرض یعنـی دارابـودن ماهیت ربوی به دلیل مبتنیبـودن بـر اوراق قرضـه متعـارف در خصـوص تمـام اوراق بهـادار بیمه ای صادق نخواهد بود.
Insurance securitization: catastrophic event exposure and the role of insurance linked securities in addressing risk.