چکیده:
قفقاز جنوبی به لحاظ ژئوپلیتیک همواره از اهمیتی خاص برخوردار بوده و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییرات ژئوپلیتیک صورت گرفته در منطقه قفقاز، عاملی بود که باعث اهمیت و تاثیرگذاری بیشتر عوامل ژئوپلیتیک این منطقه گردید. با توجه به همسایگی و اشتراکات تاریخی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با این منطقه، عوامل(ویژگی های) ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی را می توان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیرگذار دانست.
لذا سوال مقاله نیز بر همین مبنا شکل گرفته که تغییرات ژئوپلیتیک قفقاز چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ فرضیه نیز این است که ویژگی های ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی عواملی تنش زا هستند که در کنار ضعف این عوامل برای جمهوری های قفقاز و جذابیت آنها برای قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای به طور مستقیم و غیرمستقیم با ایجاد مواردی مانند تنش، بی ثباتی و حضور و نفوذ قدرت ها بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران موثر می باشند؛ به طوری که این تغییرات ژئوپلیتیک، جهموری اسلامی ایران را با افزایش تهدیدها در ابعاد نظامی سیاسی امنیت ملی مواجه کرده است.
The Caucasus always has enjoyed a unique geopolitical importance. The fall of the Soviet Union and its geopolitical aftermath were the factors which dramatically enhanced the significance and influencing role of this vital part of the world. According to the fact that the Islamic Republic of Iran and the Caucasian region benefit from a common cultural and historical heritage and the geographical proximity، it can be said that the geopolitical characteristics of the Caucasus can have direct effect upon Iran's national security.
The main question of this study has been carried out based on the impacts of Caucasian region geopolitical shifts on military and political dimensions of national security of the Islamic Republic of Iran. The inherent tense situation in the Caucasus made the governments of this region weak and at the same time، rendered the Caucasus extremely alluring for the regional and international powers، which might entail their presence and influence، and subsequent tensions. All these factors can seriously endanger the national security of the Islamic Republic of Iran and pose military and political threats against Iran.
خلاصه ماشینی:
مولفین سوال مقاله خود را اینچنین مطـرح مـی کننـد کـه تغییـرات ژئوپلیتیـک قفقـاز جنوبی چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ و در پاسخ به این سـوال ایـن فرضیه را طرح می کنند که با توجه به تغییرات ژئوپلیتیک صـورت گرفتـه در منطقـه قفقـاز، ویژگی ها و عوامل ژئوپلیتیک جدید این منطقـه اعـم از ثابـت و متغیـر بـه شـکل مـستقیم و غیرمستقیم با ایجـاد مـسائلی ماننـد بـی ثبـاتی ، منازعـات داخلـی ، مناقـشات قـومی و نفـوذ قدرت های بزرگ منطقه ای و فرامنطقه ای ، بـر ابعـاد سیاسـی نظـامی امنیـت ملـی جمهـوری اسلامی ایران تأثیر گذار بوده و موجب افزایش تهدیدها و آسیب پذیری امنیت ملی جمهـوری اسلامی ایران در ابعاد سیاسی و نظامی شده است .
همسایگی قفقاز جنوبی با ایران و حضور قـدرت هـای منطقـه ای و فرامنطقه ای مانند آمریکا، روسیه ، ترکیه ، رژیم صهیونیستی و ناتو و نفوذ آنها در این منطقـه و همجوار شدنشان در کنار ایران با توجه به تقابل منافع آنها با جهموری اسلامی ایران و رقابتی که وجود دارد، می تواند به منزله تهدیدی نظـامی و سیاسـی بـرای جمهـوری اسـلامی ایـران باشد.
تهدید این عامل از آن جهت است که وسعت کم در کنار سایر عوامل ژئوپلیتیک ، ترسی دائمی را به همراه می آورد و بر همین اساس جمهوری های قفقـاز جنـوبی ، سیاست تکیه به قدرتی بـزرگ را پیـشه نمـوده انـد؛ و ایـن حـضور قـدرت هـای منطقـه ای و فرامنطقه ای تهدیدی برای جمهوری اسلامی ایران می باشد.