چکیده:
در ایران، گاهشماری بر اساس خواستههای مذهبی پیشینهای دراز و هر یک شرایط خاص خود را دارد و با توجه به نیازهای اجتماعی و اقتصادی جامعه آن روزگار است. با ورود اسلام، گاهشماری قمری در کنار دیگر گاهشماریهای ایرانی برای برگزاری مراسم مذهبی و نیز ثبت تاریخ وقایع کاربرد داشت و بسیاری از شعائر اسلامی بر پایه ماههای این گاهشماری بوده است. با مطالعه اسناد رسمی بهخصوص وقفنامههای مربوط به مازندران، مردم ایران به جهت شعائر اسلامی و اوضاع جامعه تحت تاثیر دو گاهشماری به نامهای قمری و دوازده حیوانی بودهاند و در اسناد از گاهشماری محلی نیز استفاده میکردند. گاهشماری اسناد ذکر سال و رکنی از گاهشماری بوده که ترکیب این دو، مبدا آن و سالهای سپری شده از مبدا تا زمان تهیه شدن سند را میرسانده است و گونههای بسیاری از ترکیب، تلفیق یا حذف ارکان مختلف گاهشماری بر روی اسناد بهخصوص وقفنامهها وجود دارد که از جمله آن مبدا گاهشماری هجری قمری با ارکان گاهشماریهای دیگر است. از این رو در این نوشتار با مطالعه چند نمونه از وقفنامه و اسناد مربوط به مازندران این مهم بررسی میشود
خلاصه ماشینی:
با ورود اسلام، گاهشماری قمری در کنار دیگر گاهشماریهای ایرانی برای برگزاری مراسم مذهبی و نیز ثبت تاریخ وقایع کاربرد داشت و بسیاری از شعائر اسلامی بر پایه ماههای این گاهشماری بوده است.
گاهشماری اسناد ذکر سال و رکنی از گاهشماری بوده که ترکیب این دو، مبدأ آن و سالهای سپری شده از مبدأ تا زمان تهیه شدن سند را میرسانده است و گونههای بسیاری از ترکیب، تلفیق یا حذف ارکان مختلف گاهشماری بر روی اسناد بهخصوص وقفنامهها وجود دارد که از جمله آن مبدأ گاهشماری هجری قمری با ارکان گاهشماریهای دیگر است.
[6] با ورود اسلام در ایران گاهشماری هجری قمری رواج یافت و همواره در کنار دیگر گاهشماریهای ایرانی برای برگزاری مراسم مذهبی و نیز ثبت تاریخ وقایع کاربرد داشته است.
اینک به چند نمونه از گاهشماریهای رایج در ایران پرداخته میشود: >گاهشماری هجری قمری >گاهشماری خورشیدی جلالی >گاهشماری دوازده حیوانی ایرانی >گاهشماری هجری شمسی >گاهشماری طبری >گاهشماری در اسناد >گاهشماری و باور مردم ایران گاهشماری هجری قمری از مبدأ مهم تاریخی، مبادی تاریخی متکی بر دین است که در میان اکثر اقوام و ملل جهان تا حدی عمومیت دارد.