چکیده:
تنوعات زبانی همواره با پیچیدگی روابط اجتماعی گستردهتر می شوند. در این میان، تعامل عوامل آوایی و اجتماعی در تنوعات زبانی نقش فراوانی دارند. هدف مقالة حاضر بررسی ماهیت فرآیند قلب واجی و رابطة آن با عوامل اجتماعی سن و تحصیلات است . چارچوب این مقاله واجشناسی اجتماعی و واجشناسی بهینگی و روش تحقیق تحلیلی و میدانی است . در این تحقیق ، ٥٦ آزمودنی ١١٠ واژه را تلفظ کردند. در تحلیل واجشناسی که درقالب نظریة بهینگی است ، مشخص شد که اصل آرایش رسایی و قانون برخورد هجایی عوامل ایجاد این فرآیند در زبان فارسی هستند. همچنین ، ترتیب همخوانهای دخیل در این فرآیند مشخص شدند. آزمودنی ها با توجه به متغیر سن در چهار گروه سنی ٤-٥ سال، ٦-٧ سال، ٢٩-٤٠ سال و ٤١-٦٩ سال و نیز با توجه به متغیر تحصیلات در سه گروه بی سواد، با تحصیلات متوسط و دارای تحصیلات دانشگاهی ، تقسیم بندی شدند. نتایج نشان دادند که با افزایش سن ، وقوع فرآیند قلب کاهش می یابد. همچنین ، با توجه به متغیر تحصیلات مشخص شد که با افزایش تحصیلات نیز از میزان وقوع این فرآیند کاسته می شود.
خلاصه ماشینی:
در تحلیل واجشناسی که درقالب نظریة بهینگی است ، مشخص شد که اصل آرایش رسایی و قانون برخورد هجایی عوامل ایجاد این فرآیند در زبان فارسی هستند.
در تبیین فرآیند قلب واجی درقالب نظریة بهینگی ، محدودیت های زیر دخیل هستند: - اصل آرایش رسایی ((SSP)Sonority Sequence Principle ): در هجا، مرکز هجا بیشترین رسایی را دارد و هرچه به حاشیه برویم ، از رسایی کاسته می شود.
250 200 150 100 50 0 4_5 6_7 40_69 29_40 سن نمودار ٢: میزان تأثیر رشد سنی بر قلب واجی Figure 2: the effect of age on phonological metathesis برای بررسی این فرضیه که فراوانی بسامدهای قلب واجی براساس سن تفاوت دارد، از آزمون نیکویی برازش خی دو استفاده کردیم .
سطح تحصیلات یک عامل اجتماعی و فرآیند قلب واجی یک پدیدة واجشناسی و آوایی است ؛ بنابراین ، این پرسش تعامل زبانشناسی اجتماعی و واجشناسی را نشان می دهد.
یافتة این تحقیق دیدگاه هولمز و شوتز، استنلی ، کندی، لوپز موریلاس و ویور درمورد رایج بودن فرآیند قلب درمیان افراد بی سواد ( :١٩٧٠ ,Kennedy ;٦٧ :١٩٣٧ ,Stanley ;٣٨ :١٩٣٨ ,Shutz &Holmes ٢٥٤ :٢٠٠٢ ,Weaver ;٤٦ :١٩٨٢ ,Lopez- Morillas ;٢٢١) و دیدگاه ابوت (٥٧ :١٩٦٥ ,Abbott) درمورد رایج بودن این فرآیند در گفتار افراد عادی را تأیید می کند.
40 35 30 25 20 15 10 5 0 با مدرک دانشگاهی تحصیلات متوسط کم سواد نمودار ٣: رابطة میزان تحصیلات و فرآیند قلب واجی Figure 3: the relationship of education and phonological metathesis برای بررسی این فرضیه که فراوانی بسامدهای قلب واجی براساس تحصیلات تفاوت دارد، از آزمون نیکویی برازش خی دو استفاده کردیم .