چکیده:
از یک سو، دانش پژوهی فرایند خط مشی عمومی در چهار دهه گذشته با غنای نظری قابل تـوج ّهی در سـطح جهان مواجه شده است و رویکرد چرخه مراحل (تعریف مسئله ، ارائه پیشـنهادیه ، تصـویب ، پیـاده سـازی، و ارزیابی)، جای خود را به نگاه های نظری جدیدی همچون نظریه تعادل نقطه ای، چهارچوب ائـتلاف مـدافع چهارچوب جریانات چندگانه ، مدل اشاعه خط مشی، نظریه بازخورد خط مشی، و غیره داده اسـت . از سـوی دیگر، سه نوع جریان پژوهشی نوظهور در مطالعات فرایند خـط مشـی گـذاری دیـده مـ شـود: بـه کـارگیری نگاه های نظری در عرصه ها و خط مشیهای مختلف و مقایسه قدرت تبیین کنندگی آنهـا، مقایسـه نگـاه هـای نظری با یکدیگر، و تلفیق و ادغام برای دستیابی به نگاه نظری جامع تر. با این حال ، بررسیهـا نشـان داد کـه دانش پژوهان فرایند خط مشیگذاری در ایـران همچنـان در راسـتای رویکـرد منسـو چرخـه مراحـل قـدم برمیدارند و چندان توجّهی به آزمون ، نقد یا پیشبرد نگاه های نظری جدید نمیشود. از ایـن رو، توصـیه هـایی برای بهبود و ارتقای مطالعات فرایند خط مشی در ایران ارائه شده است .
خلاصه ماشینی:
دریافت :١٣٩٤/٤/٩ پذیرش : ١٣٩٤/١٢/٥ چکیده از یک سو، دانش پژوهی فرایند خط مشی عمومی در چهار دهۀ گذشته با غنای نظری قابل تـوج هی در سـطح جهان مواجه شده است و رویکرد چرخۀ مراحل (تعریف مسئله ، ارائه پیشـنهادیه ، تصـویب ، پیـاده سـازی، و ارزیابی)، جای خود را به نگاه های نظری جدیدی همچون نظریه تعادل نقطه ای، چهارچوب ائـتلاف مـدافع چهارچوب جریانات چندگانه ، مدل اشاعه خط مشی، نظریه بازخورد خط مشی، و غیره داده اسـت .
در مقابـل ، رویکـرد دوم بـر این امر تأکید دارد که دانش پژوهان میتوانند از نگاه های نظری موجـود، از یـک طـرف بـرای تحلیل و تبیین پدیده های مطبوع خودشان و از طرف دیگر بـرای مشـارکت نظـری و تجربـی (نظریه پروری و نظریه آزمایی) در مطالعات فرایند خط مشی، استفاده کنند.
ساباتیه در سال ١٩٩١، سودمندی پارادایم حـاکم بـر فراینـد خـ مشـیگـذاری عمومی (روش چرخه مراحل ) را تمام شده دانست و ساخت نظریه های بهتر فرایند خط مشی را فراخوان داد: «دانش پژوهان خط مشی در میان آثار تجربی خود به شـماری از پدیـده هـا اشـاره کرده اند که باید در دل نظریـه هـای خـط مشـی گنجانـده شـوند: اهمیـت محافـل / شـبک هـا/ خرده سیستم خط مشی که بازیگرانی از چندین نهاد عمـومی و خصوصـی و چنـدین سـطح از دولت را دربر دارند؛ اهمیت اطلاعات قائم بالذات خط مشی؛ نقش حیاتی نخبگان خط مشی در برابر نقش عامه ؛ مطلوبیت مطالعات طولی ده ساله یا بیشتر، و تفاوت های رفتار سیاسی در طول انواع خط مشیها ...