چکیده:
با توجه به آنکه سرمایه گذاری بخش خصوصی با استفاده از سپرده های مردم نزد بانک ها انجام می شود، مقدار این سپرده ها بر میزان سرمایه گذاری و تولید کشور اثر دارد. عوامل مختلفی حجم سپرده های بخش خصوصی نزد بانک ها را تحت تاثیر قرار می دهند که در این مقاله رابطه بین فرصت های رانت جویی و حجم سپرده ها با استفاده از الگوی رگرسیون خود توضیح با وقفه های گسترده در اقتصاد ایران طی سالهای (1389-1350) مورد تحلیل و آزمون تجربی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل های تحقیق نشان می دهند: اختلاف نرخ ارز غیر رسمی و رسمی با ضریب (1486/0-) و اختلاف نرخ بهره در بازار غیر رسمی و رسمی با ضریب (3468/0-) حجم سپرده ها را در کوتاه مدت تحت تاثیر قرار می دهند. همچنین بر اساس رابطه تعادلی بلند مدت برآوردی، کشش حجم سپرده های بانکی نسبت به اختلاف نرخ ارز غیر رسمی و رسمی و اختلاف نرخ بهره در بازار غیر رسمی و رسمی، به ترتیب (0166/0-) و (0389/0-) است که این یافته، اثر منفی و معنی دار متغیّرهای نمایانگر رانت جویی بر حجم سپرده های کوتاه مدت بخش خصوصی نزد بانک ها را تایید می کنند و نشان می دهند که فرصت های رانت جویانه مردم را تشویق می نمایند تا به منظور کسب سود بیشتر، سپرده های خود را از بازار رسمی پول خارج کرده و به بازارهای غیر رسمی انتقال دهند.
Since private sector investment is dependent on people deposits with banks، the amount of deposits affects national investment and product. The various factors influence private deposits with banks. This paper investigates the relationship between rent-seeking opportunities and bank deposits using the Auto Regressive Distributed Lag Model (ARDL) in Iranian economy during 1971-2010. The results show that the exchange rate premium and interest rate premium affect quantity of deposits with banks in the short-run with coefficients of orders -0.1486 and -0.3468، respectively. Moreover، the long-run equilibrium relationship indicates that the elasticity of deposits relative to rent-seeking opportunities in exchange and money markets are -0.0166 and -0.0389، respectively. These findings show that rent-seeking indicators have significant and negative effects on private deposits with banks. In fact، rent-seekingopportunities stimulate individuals to shift away their deposits from formal money market towards informal markets in order to make more profits.
خلاصه ماشینی:
عوامل مختلفي حجم سپرده هاي بخش خصوصي نزد بانک ها را تحت تأثير قرار مي دهند که در اين مقاله رابطٔە بين فرصت هاي رانت جويي و حجم سپرده ها با استفاده از الگوي رگرسيون خود توضيح با وقفه هاي گسترده در اقتصاد ايران طي سالهاي )١٣٩٨- ١٣٢٣( مورد تحليل و آزمون تجربي قرار گرفته است.
همچنين بر اساس رابطٔە تعادلي بلند مدت برآوردي، کشش حجم سپرده هاي بانکي نسبت به اختلف نرخ ارز غير رسمي و رسمي و اختلف نرخ بهره در بازار غير رسمي و رسمي، به ترتيب )٣/٣١٩٩-( و )٣/٣٣٩٨-( است که اين يافته، اثر منفي و معني دار متغّيرهاي نمايانگر رانت جويي بر حجم سپرده هاي کوتاه مدت بخش خصوصي نزد بانک ها را تأييد مي کنند و نشان مي دهند که فرصت هاي رانت جويانه مردم را تشويق مي نمايند تا به منظور کسب سود بيشتر، سپرده هاي خود را از بازار رسمي پول خارج کرده و به بازارهاي غير رسمي انتقال دهند.
٩. تصريح و تخمين مدل در اين قسمت با تکيه بر مطالعات انجام شده توسط کروگر، آسلند و جانسن و کيم و يو که وجود قيمت هاي دوگانه در بازار را به عنوان يکي از علل شکل گيري رانت اقتصادي معرفي کردند و با تمرکز بر مدل نظري تاچ و ليگزاندرو، اثر فرصت هاي رانت جويي بر مقدار سپردٔە بخش خصوصي نزد بانک ها در اقتصاد ايران از لحاظ تجربي مورد بررسي و تحليل قرار مي گيرد.