چکیده:
هدف این پژوهش بررسی اندازهگیری ویژگیهای روانسنجی (پایایی و روایی سازه) مقیاس رجحانهای زود/ دیر خوابیدن در بین کارکنان دانشگاه شهید چمران بود. در این پژوهش 200 نفر از کارکنان اداری دیپلم به بالا دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت تصادفی ساده برگزیده شدند و به مقیاس رجحانهای زود/ دیر خوابیدن و پرسشنامه سنخ شخصیتی بامدادی-شامگاهی پاسخ دادند. تحلیل مولفههای اصلی (با روش چرخش واریماکس) در مقیاس رجحانهای زود/ دیر خوابیدن سه عامل (فعالیت عمومی، جهتگیری بامدادی و جهتگیری شامگاهی) که رویهم 83/48% واریانس مقیاس تبیین کردند. همچنین بر اساس ساختار عاملی تاییدی مدل سه عاملی با یک اصلاح نسبت به مدل یک عاملی با دو تعدیل در جامعه برازندهتر است. نتیجههای به دست آمده در مورد همسانی درونی کل مقیاس و عاملهای سه گانه بیانگر پایایی در حد قابل قبول مقیاس بود. همبستگی بین هر یک از مادههای مقیاس با نمرهی کل مادهها از 41/0 تا 64/0 متغیر و همگی معنادار بودند. ضریب روایی همزمان بین مقیاس رجحانهای زود/ دیر خوابیدن و خرده مقیاسها با پرسشنامه جهتگیری سنخ شخصیتی بامدادی-شامگاهی معنادار بودند. با توجه به روایی و پایایی مقیاس رجحانهای زود/ دیر خوابیدن میتوان از این مقیاس در محیطهای صنعتی و سازمانی، بالینی و تحقیقاتی در راستای جایگزین کردن کارکنان در نوبتهای کاری، افزایش کارایی، پیشگیری و کاهش صدمات جسمانی و روانی انسانها استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش 200 نفر از کارکنان اداری دیپلم به بالا دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت تصادفی ساده برگزیده شدند و به مقیاس رجحانهای زود/ دیر خوابیدن و پرسشنامه سنخ شخصیتی بامدادی-شامگاهی پاسخ دادند.
بنابراین، ایجاد و انطباق مقیاسها یا سیاههها برای تعیین جهتگیری شبانهروزی انسانها در این زمینه متمرکز شده است، به طوری که استفاده از پرسشنامههای کاربردی (مثلا، انتخاب کارکنان برای شیفتهای شب) به نظر میرسد عملیتر باشد تا دیگر روشهای ارزیابی سفت و سخت (مثلا، ارزیابی سطح هورمون در خون و غیره) به دلیل هزینههای زیادشان - Freeman & Hovland - Kleitman - morningness - eveningness - Natale & Cicogna - extreme - circadian rhythm - Kerkhof - Diaz-Morales & Sanchez-Lopez - Folkard & Monk - Smith, Guilleminault, & Efron خیلی عملی نمیباشند.
تدوین و ساخت مقیاس رجحانها کوششی برای حل تعدادی از مشکلات روانسنجی مقیاس مرکب بامدادی، از جمله مقیاسهای پاسخ متفاوت در تعدادی از مادهها و مشکل روششناسی منجمله ارجاع مادهها به - Horne & Ostberg - Lobban - the Diurnal Type Scale - Torsvall & Akerstedt - the Mauburger Questionnaire - Moog - Reilly & Midkiff - the Composite Scale of Mornungness (CS) - Bohle, Tilley, & Brown - Schmieder, Parra, Spelten, & et al - Almirall - the Early/Late Preference Scale (PS) ساعات خاصی از روز بود.
ضریب روایی همزمان مقیاس رجحانهای زود/ دیر خوابیدن و پرسشنامه جهتگیری یا سنخ شخصیتی بامدادی-شامگاهی در حد متوسط به دست آمد که بیانگر روایی ملاکی همزمان مناسب این مقیاس است و هر دو ابزار یک سازه واحد را اندازهگیری میکنند که در حدود 16 درصد واریانس مشترک نشان میدهند.