چکیده:
این پژوهش ، به توصیف کاربرد انواع بند، آرایش واژگانی و دستگاههای مربوط به آن، در نوشـتار دانش آموزان پایه های دوم تا پنجم ابتدایی شهر کرمـان مـی پـردازد. چـارچوب نظـری پـژوهش ، نظریة نقش گرای مقوله و میزان هلیدی (١٩٦١) است ، که باطنی (١٣٤٨)، بر روی زبان فارسـی پیاده کرده است . نتایج به دست آمده، حاکی از این است که در ظهور ساخت های نحوی نوشتاری نیز، همچون گونة گفتاری ، سلسله مراتب وجود دارد. و ساخت های پیچیـده و نشـانداری ماننـد جملات پرسشی ، منفی ، مجهول و ساخت های چندمتممی ، دیرتر در نوشتار دانش آمـوزان ظـاهر می شوند، و از بسامد وقوع کمتری نیز برخوردارند. ظهور بسیاری از ساخت های نحـوی پیچیـده، و افزایش کاربرد آن ها، در جریان افزایش پایة تحصیلی ، نقش مثبت آموزش را در پیشرفت گونـة نوشتاری زبان، در نزد دانش آموزان، نشان می دهد.
This descriptive study examined the use of clause، its word order and its three systems in four thousand written clauses produced by second to fifth grade elementary school girls in Kerman. Bateni’s adaptation of Halliday's functional scale and category to the Persian language was used as the framework of the study. The results demonstrate a hierarchy in the production of written syntactic structure by the subjects. Similar to the spoken language، complex and marked structures such as questions and passives، are produced later and less than simple and unmarked ones. With regard to the advent of complex structures and the increase of their use، the role of education in the development of written language among these students seems to be positive
خلاصه ماشینی:
"از بـین پژوهش های انجامگرفته ، در مورد نوشتار دانش آموزان ابتدایی در خارج از ایران، می توان به آثـار لوبان ٢ (١٩٧٦)، رپن ٣ (١٩٩٤) و بایبر٤ و همکاران (١٩٩٨) اشـاره کـرد، و بـه گفتـه ی بـایبر و همکاران (١٩٩٨) رپن و گرب ٥ که پیکـرة نوشـتاری دانـش آمـوزان دورة ابتـدایی آریزونـا را در دانشگاه آریزونای شمالی تهیه کردند٦، و مککارتی ٧ و همکاران (٢٠٠٥)، اشاره کرد، که هریـک به نحوی به بررسی دادههای پیکرة نوشتاری، از دیدگاههای مختلف زبانشناختی پرداخته اند.
بررسی و توصیف ویژگی های هریک از دستگاههای مختلف بند، کـه براساس نظریة مقوله و میزان ، به سه دستگاه پرسشـی ، مـتمم و مطابقـه محـدود مـی شـود، در نوشتار دانش آموزان دورة ابتدایی نیز از دیگر موارد موردنظر این پژوهش است .
کاربرد انواع بند در جمله های دانش آموزان هر پایه ی تحصیلی برای سهولت مقایسه ، در این قسمت ابتدا بسامد وقوع انواع بندها و متوسط نوشتار دانش آموزان هر پایه ، در جدول شمارة یک آورده می شود، و سپس ، با توجه به دادههای این جدول، عمل کرد این افراد، مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
علت افزایش میزان ساخت های دارای آرایش واژگانی غیرعادی، در پایة چهارم، بعد از کاهشی که در پایة سوم به وقوع پیوسته است ، امری است که محتاج پژوهش بیشتری است که در آن باید محتویات کتابهای درسی دو پایه بررسی ، و احتمالا به مسائل روانشناختی ، سنی و شاید حتی جنسیتی این گروه از دانش آموزان نیز پرداخته شود.
ازسویدیگر، بررسی دستگاه مطابقه نشان مـی دهـد، بـاوجوداین کـه بسامد وقـوع مطابقـة ناصـحیح ازنظـر شـخص ، در پایـة پـنجم بـه صـفر رسـیده اسـت ، حتـی دانش آموزان این پایة تحصـیلی نیـز هنـوز بـا مشـکلات مطابقـه ازنظـر شـمار، بـه خصـوص در مسندالیه های ترکیبی ، مواجه هستند."