چکیده:
حساسیت دامنهها نسبت به فرسایش آبکندی در محدودههای مختلف جغرافیایی و شرایط اقلیمی حاکم، بسیار متفاوت است. در دامنههای کوهستانهای نیمهخشک، تلف شدن خاک در اثر انواع فرسایش، به ویژه فرسایش آبکندی در اثر روانابهای جاری در سطوح شیبدار، از جدیترین مسائل ژئومورفولوژیکی، هیدرولوژیکی، انسانی و از عمدهترین معضلات زمینهای تحت کشت در بخشهای مرتفع حوضهها در دهههای اخیر محسوب میشود. در زیرحوضهی آتشبیگ (در موقعیت جغرافیایی ''00 °37 ° تا ''20 °37 عرض شـمالی و ''45 °46 تا ''15 °47 طول شرقی قرار گرفـته است) آبکندها- به عنوان یکی از اشکال مهم حاصل از فرسایش تسریع شـده در شیبهای نسبتا تنـد در دامنههای متشکل از سازندهای مستعد به فرسایش تشکیل و با توجه به تراکم آبکندهای تشکیل شده، میتوانند مواد دامنهای را در زمان کوتاهی به پای دامنهها منتقل سازند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روشهای کمی و به کارگیری روابط تجربی (E،Tr،Dg،...) فرسایش و میزان خاک تلف شده از یک خندق مجزا برآورد شده است. در ابتدا با استفاده از ضریب هیدروترمال (HTK) استعداد منطقه برای ایجاد خندقها بررسی و سپس با استفاده از روابط متناسب، ویژگیهای روانابها از نظر زمان جابجایی به صورت کمی بررسی شد و میزان رسوب حاصل از یک خندق مجزا برآورد گردید (Dg). نـتایج حاصل این بررسیها حاکی از این است که شـدت فرسایش آبـکندی در بخشهای مختلف حوضهی آتشبیگ متفاوت است. در قسمتهای میانی حوضه شدت فرسایش بیشتر از سایر بخشهای حوضه مشاهده میشود. نتایج حاصل از به کارگیری HTK نشان میدهد که در حدود پنج ماه از سطح حوضهی مورد مطالعه از نظر پارامترهای اقلیمی برای ایجاد آبکندهای عمیق مساعد میباشد. با توجه به نتایج حاصل از به کارگیری رابطهی آستانهی فرسایش در حوضهی آتشبیگ، میتوان گفت که میزان فرسایش در بیشتر بخشهای حوضه از خط آستانه بسیار بیشتر است.
slope susceptibility is very vary to water erosion in geographical regions and climatic conditions .In recent time، losses of soils by gully erosion is serious work on geomorphological، hydrological and man aspect. Delivery of losses slope is treated farmer lands. gullies -as one main erosion form- is made on steep slopes and on susceptible surface material to erosion in Atashbeig Catchment (located at 37° 00' to 37° 20' E and from 46° 45' to 47° 15' N). Runoff is delivered materials to foot slopes at short time. In this paper is analysis rate erosion and rate of soil lose at single of gully by use of quantitative methods. In first step ،is investigated condition of region for gully form by use of Hydrotermal index(HTK). Then is studied runoff property taking into movement time and rate of sediment that is delivery to river by single gully(Dg) .The results of these studies show that is vary of erosion rate at throughout of Atashbeig catcment.Erosion is very intensive in middle part of this catchment .HTK show that is favorabel land of stady area at 5 month for gully erosion. Also the results suggessted that rate erosion is high in all part of area .
خلاصه ماشینی:
برآورد میزان فرسایش آبی و خاک تلف شده از یک خندق در سطح حوضه ی آتش بیگ چکیده حساسیت دامنه ها نسبت به فرسایش آبکندی در محدوده های مختلف جغرافیایی و شرایط اقلیمی حاکم ،بسیار متفاوت است .
1- Zachar در رابطه ی (١):R =متوسط بارش ،t =جمع دمای بالای ١٠ درجه ٢-برآورد زمان جابجایی درزیرحوضه های محدوده ی مورد بررسی زمان جابجایی ازطریق یک حوضه به صورت جریان صفحه ای ویاجریان متمرکز کم عمق به کانال هاآبی با استفاده از روابط متعددی قابل محاسبه است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) بررسی اشکال حاصل از برآورد فرسایش با استفاده از رابطه ی مربوطه نشان می دهد (شکل های ١٥و١٤) در بخش های خروجی حوضه و همچنین در قسمت های انتهایی حوضه میزان فرسایش بالا است .
, Anne van Doornc, Fabien Quetier, Dimitris Chouvardas, Mark Rounsevell (2008), "The Response of Soil Erosion and Sediment Export to Land-use Change in Four Areas of Europe: The Importance of Landscape Pattern", Geomorphology 98 , PP.
, John Boardman (2009), "Evidence from Field-based Studies of Rates of Soil Erosion on Degraded Land in the Central Karoo", South Africa,Geomorphology 103, PP.
Calvo- Cases (2006), "Measuring Soil Erosion by Field Plots: Understanding the Sources of Variation", Earth-Science Reviews, 78 , PP.
, Gangshuan Bai (2010), "Modeling soil Erosion and Its Response to Land-use Change in Hilly Catchments of the Chinese Loess Plateau", Geomorphology, 118 , PP.