چکیده:
تمرکز شهری در جوامع در حال توسعه سبب بروز مشکلات متعددی در درون شهرهای بزرگ گردیده است ، از آن جمله می توان به تراکم جمعیت ، مهاجرت، کمبود مسکن ، بیکاری و تخریب محیط زیست و غیره ... اشاره کرد. در نتیجه تحلیل گران مسائل شهری و منطقه ای، توجه خود را به توسعه شهرهای کوچک و متوسط به عنوان یک راه حل ضروری برای مقابله با عدم توازن ناشی از توسعه نخست شهرها معطوف کردهاند. در تحقیق حاضر فرآیند شهر شدن وحیدیه و ناحیه شهریار به عنوان نمونه ای از شهرها و شهرستانهای استان تهران در دو دوره قبل و بعد از شهر شدن مورد ارزیابی ، تحلیل و سنجش قرار گرفته است . متغیرهای مورد بررسی جمعیت ، اشتغال، امکانات آموزشی - فرهنگی ، بهداشتی - درمانی ، سیاسی - اداری، مخابرات - ارتباطات، بازرگانی و خدمات بوده است . تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از یافته های پژوهش از طریق مدل های آماری: ضریب آنتروپی ، ضریب کشش پذیری، شاخص توسعه یافتگی موریس و مدل تحلیل تغییرات سهمی - بخشی مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت . نتایج بدست آمده از مدلهای آماری نشان می دهد که فرایند تبدیل شهر شدن وحیدیه تاثیر مطلوبی در توزیع متعادل جمعیت و استقرار سکونتگاهها در سطح ناحیه ؛ تثبیت جمعیت ؛ برخورداری روستاهای منظومه ، رشد بخش کشاورزی عملکرد موفقی نداشته است . اگر چه در مقطعی رشد بخش صنعت در شهرستان شهریار و شهر تهران تاثیر مثبتی بر افزایش جمعیت به دلیل هزینه پایین سکونت برای افرادی که غالبا کارگر خدماتی و صنعتی بودهاند داشته است . نهایتا نتیجه کلی حاصل از تحقیق نشان می دهد که تبدیل شدن شهر وحیدیه درروند توسعه روستاهای پیرامونی نقش موثری ایفا نکرده است .
خلاصه ماشینی:
در تحقیق حاضر فرآیند شهر شدن وحیدیه و ناحیه شهریار به عنوان نمونه ای از شهرها و شهرستانهای استان تهران در دو دوره قبل و بعد از شهر شدن مورد ارزیابی ، تحلیل و سنجش قرار گرفته است .
نتایج بدست آمده از مدلهای آماری نشان می دهد که فرایند تبدیل شهر شدن وحیدیه تاثیر مطلوبی در توزیع متعادل جمعیت و استقرار سکونتگاهها در سطح ناحیه ؛ تثبیت جمعیت ؛ برخورداری روستاهای منظومه ، رشد بخش کشاورزی عملکرد موفقی نداشته است .
/ نقشه شماره ١ :موقعیت شهر وحیدیه در تقسیمات سیاسی کشور (ماخذ : مرکز آمار ایران١٣٨٨) مدل های مورد بررسی الف ) ضریب آنتروپی این مدل؛ معیاری برای سنجش یکنواخت بودن متغیر مورد نظر، مانند توزیع جمعیت در شهرهای یک منطقه است .
از این اعداد و ارقام چنین استنباط می شود که در دوره زمانی (٧٥- ١٣٦٥) قبل از شهر شدن وحیدیه اگر چه نرخ رشد در هر دو مکان مورد مطالعه (شهر وحیدیه ، شهرستان شهریار) نسبتا زیاد می باشد ولی ضریب کشش پذیری کوچکتر از یک است و حاکی از این است که شهر مزبوربه دلیل پایین بودن سطح خدمات و امکانات زندگی دارای ضعف در تثبیت جمعیت بوده است .
نتیجه گیری: در تحقیق حاضر به تحلیل نقش روستا شهرها در تعادل بخشی ناحیه ای پرداخته شده است در این راستا فرآیند تبدیل شهر شدن وحیدیه و ناحیه شهریار به عنوان نمونه ای از شهرها و شهرستانهای استان تهران در دو دوره قبل و بعد از شهر شدن مورد ارزیابی ، تحلیل و سنجش قرار گرفت .