چکیده:
ایجاد فضای رقابتی در جامعه و ارتقای سطح رقابت پذیری داخلی و بین المللی، زمینه های لازم برای ورود به فرآیند جهانی شدن را فراهم میآورد. با توجه به لزوم گسترش و توسعه صادرات غیر نفتی و اهمیت توسعه صادرات بخش کشاورزی، پژوهش حاضر با به کارگیری روش داده های تابلویی و بر اساس داده های آماری به برآورد و بررسی عوامل تعیین کننده رقابت پذیری بخش کشاورزی ایران طی دوره زمانی ٢٠١١-١٩٩٥ پرداخته است . نتایج حاصل از برآورد مدل داده های تابلویی نشان میدهد که سرمایه سرانه و بهره وری کل عوامل تولید اثر مثبت و معنادار و نرخ ارز، شرایط آب و هوایی(بارندگی) و شوک خارجی (به ویژه تشدید تحریم ) اثر منفی و معناداری بر رقابت پذیری بخش کشاورزی ایران (شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن ) طی دوره مورد مطالعه دارند. با توجه با نتایج حاصل از این تحقیق توصیه میشود که ضمن توجه به عوامل موثر بر رقابت پذیری، ارتقای بهره وری عوامل تولید و فراهم آوردن بسترهای مناسب برای توسعه تولید بخش کشاورزی مورد توجه ویژه قرار گیرد. در این راستا تدوین استراتژی مشخص و مناسب برای صادرات مستمر محصولات کشاورزی ضروری است .
خلاصه ماشینی:
نتایج حاصل از برآورد مدل داده های تابلویی نشان میدهد که سرمایه سرانه و بهره وری کل عوامل تولید اثر مثبت و معنادار و نرخ ارز، شرایط آب و هوایی(بارندگی) و شوک خارجی (به ویژه تشدید تحریم ) اثر منفی و معناداری بر رقابت پذیری بخش کشاورزی ایران (شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن ) طی دوره مورد مطالعه دارند.
از جمله مهم ترین نوآوریهای این پژوهش استفاده از مجموعه اطلاعات و داده های تحقیق به منظور محاسبه میزان رقابت پذیری ایران و کشورهای منتخب در حال توسعه و توسعه یافته بر اساس شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن و همچنین بررسی و برآورد میزان اثرگذاری متغیرهای موثر بر رقابت پذیری بخش کشاورزی است .
در این راستا ابتدا شاخص های رقابت پذیری طی دوره زمانی٢٠١١-١٩٩٥ محاسبه شده و سپس با توجه به نظریه های موجود، مدل رقابت پذیری زیر برای بخش کشاورزی ایران در مقابل کشورهای در حال توسعه (در مدل (I)) و توسعه یافته منتخب (در مدل (II)) با به کارگیری روش داده های تابلویی ٣ مدل زیر برآورد شده است : (4)ERij, ∆GSija, ∆Aija, ∆kija, ∆RSCAija=f)∆ ،DRij( ∆TFPija, DM, ∆Rij, ∆ که در آن ، RSCAija∆ تفاوت شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن جفت کشور i,j در بخش کشاورزی(a)،kija ∆ وAija∆ به ترتیب تفاوت سرمایه سرانه و تفاوت سطح زیر کشت سرانه دو کشور i,j در بخش کشاورزی(a)، همچنین GSija∆ وTFPija∆ به ترتیب تفاوت اندازه دولت و تفاوت بهره وری کل عوامل تولید دو کشور i,j در بخش a (بخش کشاورزی) وERij∆Rij، ∆ نشان دهنده تفاوت نرخ واقعی ارز میان دو کشور i,j، و تفاوت میزان بارندگی دو کشور i,j هستند.