چکیده:
ترل باینوم((Terrell Ward Bynum تاثیرگذارترین فیلسوف اخلاق در سه دهه اخیر است که در سال 1998، مقاله ای با عنوان «اخلاق و انقلاب اطلاعات» را منتشر کرد. اخلاق اطلاعاتی به شناسایی و تحلیل تاثیرات فناوری اطلاعات بر ارزشهای اجتماعی و انسانی نظیر حریم خصوصی، امنیت، خودسازی و مواردی دیگر می پردازد. با توجه به اهمیت این موضوع در محیط دیجیتال، بر آن شدیم تا از طریق میدانی دیدگاه کاربران اینترنت در کتابخانه های پژوهشی مستقر در تهران را درباره اخلاق اطلاعاتی جویا شویم. جامعه آماری مقاله، کاربران آشنا به محیط دیجیتال در 139 کتابخانه پژوهشی مستقر در شهر تهران است که ازطریق نمونهگیری ساده تصادفی(306 از 338 نفر) انتخاب شدند. روش پژوهش حاضر، پیمایشی- توصیفی و ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه شامل 14 سوال است. یافتهها نشان می دهد که بیش از 70 درصد کاربران پژوهشی با اخلاق اطلاعاتی آشنایی دارند و این موضوع را بسیار باارزش و مهم تلقی می کنند. آشنایی کاربران کتابخانهها، بهویژه کتابخانههای پژوهشی، با شاخص های اخلاق اطلاعاتی بسیار مفید است زیرا رعایت این اصول را بسیار سهل تر می کند نقطه قوت این پژوهش جدیدبودن و مهم بودن آن است؛ زیرا هنوز پژوهش قابل اتکایی در این زمینه یا صورت نگرفته یا بهصورت جزئی در یکی از موضوعات اخلاق اطلاعاتی بوده است.
Terrell Ward Bynum is the most influential morals philosopher in the past three decades. In his article "Ethics and Information Revolution" in 1998 he suggest that Information ethics engage in recognizing and analyzing the impact of information technology on social and humane values such as personal privacy, security, etc. Bearing in mind the importance of this issue in digital environments, this article tries to study the viewpoints of internet users in research libraries of Tehran. The population of this research consist of all library users familiar with digital environment in 139 research libraries of the city. After a simple sampling, 342 individuals were selected as research population (but only 306 of them filled their questionnaires). This research was carried out as a descriptive survey, questionnaires (14 questions) were used to collect data. Findings show that more than 70% of users are familiar with information ethics and this issue is very valuable and important to them. Research libraries users'' familiarization with information ethics indicators is of great importance because it makes it easier to observe the abovementioned principles. The strength point of this research is its novelty while there are no reliable or perfect researches done in the literature on this issue.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اهمیت این موضوع در محیط دیجیتال بر آن شدیم تا از طریق میدانی دیدگاه کاربران اینترنت را دربارۀ اخلاق اطلاعاتی در کتابخانههای پژوهشی مستقر در تهران جویا شویم.
از آنجا که کاربران کتابخانههای پژوهشی بهواسطۀ پژوهش در محیط دیجیتال با اطلاعات متنوعی سروکار دارند، این پژوهش درصدد است تا دیدگاه آنان را دربارة شاخصهای اصول اخلاقی حاکم بر اینترنت (اشاعۀ اطلاعات، اعتبار و صحت، روزآمدی، حریم خصوصی، حق پدیدآورنده، سانسور و آزادی، مالکیت اطلاعات، و ...
آشنایی با دیدگاههای کاربران کتابخانههای پژوهشی دربارۀ اخلاق اطلاعاتی در محیط دیجیتال، در مقطع کنونی، بسیار ضروری و بااهمیت است؛ زیرا به سبب دسترسی آسان و گستردگی اینترنت از مهمترین و آسانترین حوزههایی است که پژوهشگران برای جستوجوی منابع مورد نظر به آن رجوع میکنند.
هدف اصلی این پژوهش بررسی دیدگاه کاربران کتابخانههای پژوهشی مستقر در تهران برای سنجش میزان آشنایی آنان با اخلاق اطلاعاتی در محیط دیجیتال (اینترنت) است.
4. پیشینة پژوهش با توجه به گستردگی موضوع پژوهش و برای یافتن پیشینههای مرتبط در پایگاههای پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، کتابخانة ملی و برخی سایتهای اطلاعاتی دیگر (موتورهای جستوجو، پایگاههایProquest و Ebsco) بر اساس کلیدواژههای اخلاق اطلاعاتی، اینترنت و کتابخانههای پژوهشی جستوجو صورت گرفت و برخی از مهمترین پژوهشهایی که نزدیک به موضوع تحقیق حاضر است ردیابی شد و از منابع دیگر به اصل پژوهشها رجوع شد: سمانهسادات موسویان در 1392 پایاننامهای با نام «طراحی و امتیازیابی درس فناوری اطلاعات در رشتة علوم تربیتی» در دانشگاه علامه طباطبایی تدوین کرده است که هدف اصلی آن تعیین سرفصلهای درس اخلاق فناوری اطلاعات و طراحی این درس از طریق نیازسنجی از دانشجویان بوده است.