چکیده:
تأمین مالی شرکتهای دانشبنیان در سالهای اخیر به عنوان یک موضوع راهبردی در پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی، مورد توجه بانکها قرار گرفته است. در این راستا تشکیل صندوقهای خطرپذیر و نیز تخصیص خطوط اعتباری را میتوان از جمله اقدامات اساسی شبکه بانکی در این حوزه دانست. لکن چالشهای بسیاری در مسیر نیل به تأمین مالی اثربخش شرکتهای دانشبنیان همچون ریسکهای موجود، نبود الگوهای نظارتی، رویکردهای اعتباردهی و ارزشگذاری طرحهای دانشبنیان و... وجود دارد که علیرغم مطالعات وسیع به عمل آمده، همچنان فضای بهبود در این حوزه را فراهم ساخته است. در این زمینه بانک توسعه صادرات با عنایت به نقش حمایتی خود در بخش صاردات، مطالعات تخصصی مرتبطی را در دست انجام دارد که ارائه الگوی ابزارهای اسلامی ترکیبی را میتوان از جمله این دستاوردها دانست. مقاله حاضر که به تبیین جوانب این الگو خواهد پرداخت، به صورت زیر ترکیببندی شده است؛ در ابتدا با مروری بر آمارهای مرتبط با سرمایهگذاری خطرپذیر در ایران و جهان و نیز برخی بررسیهای میدانی، وضعیت فعلی تأمین مالی دانشبنیان مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ در ادامه با تدوین ادبیات موضوعی و نیز مطالعات کتابخانهای، وضعیت مطلوب ترسیم خواهد شد. مرحله بعد ضمن ارائه مدل پیشنهادی، تلاش دارد تا پوشش شکاف میان وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب در سرمایهگذاری دانشبنیان را مدنظر قرار دهد، در نهایت نیز با بکارگیری نظرات کارشناسان، اعتبار مدل ارائه شده مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.
خلاصه ماشینی:
مقالـه حاضر که به تبیین جوانب این الگو خواهد پرداخت ، به صورت زیر ترکیب بندی شـده است ؛ در ابتدا با مروری بر آمارهای مرتبط با سرمایه گذاری خطرپذیر در ایران و جهان و نیز برخی بررسیهای میدانی، وضعیت فعلی تأمین مالی دانش بنیان مورد بررسی قرار خواهد گرفت ؛ در ادامه با تدوین ادبیات موضوعی و نیز مطالعات کتابخانه ای، وضعیت مطلوب ترسیم خواهد شد.
ویژگیهای اصلی صکوک مشارکت که تـا حـدود زیـادی آن را بـا نیازمنـدیهـای شرکت های دانش بنیان همسو میسازد، به شرح ذیل خواهند بود: / انطباق با هدف تأمین مالی شرکت های دانش بنیان یعنی تجهیز منابع برای ایجاد یک پروژه یا کسب و کار جدید و یا توسعه یک پروژه یا کسب و کار فعلی؛ / امکان بکارگیری یـک دارایـی بـه عنـوان پشـتوانه مشـارکت ؛ در ایـن حالـت دارندگان این اوراق به میزان سرمایه گذاریشان ، در منافع حاصل از کسب و کار شریک خواهند بود؛ / قابلیت معامله و خرید و فروش در بازارهای مالی ثانویه ؛ / امکــان تبــدیل بــه ســهام بــه عنــوان جــایگزین ارزش اســمی اوراق تحــت شرایط بازار؛ / مناسب بودن درجه مشارکت بـرای شـرکت هـای دانـش بنیـان (حـدود ٣٣ تـا ٥٠ درصد)؛ / دارای دوره مشارکت ، نحوه تقسیم سود و نیز پرداخت های دوره ای مطـابق بـا توافق طرفین مشارکت ؛ / امکان افزایش ارزش داراییهای مرتبط به صکوک بدون افزایش میزان بدهی؛ / امکان خرید سهم الشرکه سرمایه گذاران از سوی بانی (دانـش بنیـان ) و مالکیـت کل طرح .
(2004), Banks versus venture capital: Project evaluation, screening, and expropriation, Journal of Finance, No. 59, pp.