چکیده:
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش فعال بر خودانگیختگی دانشآموزان نسبت به نماز است . بدین منظور، مطالعه کیفی یک کارگاه آموزشی با موضوع آموزش مفاهیم کاربردی نماز، از حیث چگونگی تأثیرگذاری عناصر محتوا، ارزشیابی، فعالیتهای یادگیری و روابط معلم و دانشآموز بر خودانگیختگی دانشآموزان نسبت به نماز، به عنوان محور اصلی اهداف و سوالات تحقیق، انتخاب شده است. قضاوتها، انتخابها و آرزوهای 38 دانشآموز شرکت کننده در کارگاه، به عنوان منبع استنباط و ارزیابی وضعیت انگیزشی آنها، پس از شرکت در کارگاه و از طریق مصاحبه و مشاهده ی عملکرد آن ها، مورد استفاده قرار گرفته است. تحلیل داده های جمع آوری شده بر اساس نقشهی مفهومی استنباط شده در این پژوهش حاکی از آن است که بر اساس موضوع و موقعیت یادگیری و به میزان تأمین منابع انگیزش درونی (چالش، کنجکاوی، تخیل و کنترل) در عناصر کلیدی فرآیند یاددهی-یادگیری (محتوا، فعالیتهای یادگیری، ارزشیابی و روابط معلم و دانشآموزان) و در نتیجه، زمینه سازی مشارکت فعال) ذهنی – عملی) دانشآموز همراه با تجارب هیجانی و عاطفی مثبت، رشد چشمگیری در انگیزههای درونی دانشآموزان نسبت به یادگیری و رفتارهای خودانگیخته آنها به ویژه پایبندی آن ها به نماز به وجود میآید. علاوه بر این، بهره گیری از مربیان آگاه و توانا و نیز توجه به نقش خانواده، خصوصا در حوزهی تعلیم و تربیت دینی، تسهیلگر این فرایند خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
تحلیل دادههای جمعآوری شده براساس نقشۀ مفهومی استنباط شده در این پژوهش حاکی از آن است که براساس موضوع و موقعیت یادگیری و به میزان تأمین منابع انگیزش درونی (چالش، کنجکاوی، تخیل و کنترل) در عناصر كلیدی فرایند یاددهی−یادگیری (محتوا، فعالیتهای یادگیری، ارزشیابی و روابط معلم و دانشآموزان) و در نتیجه، زمینهسازی مشاركت فعال (ذهنی- عملی) دانشآموز همراه با تجارب هیجانی و عاطفی مثبت، رشد چشمگیری در انگیزههای درونی دانشآموزان نسبت به یادگیری و رفتارهای خودانگیخته آنها، بهویژه پایبندی آنها به نماز، به وجود میآید.
بر این اساس، با توجه به اهمیت خودانگیختگی و ضرورت زمینهسازی این مهم دربارۀ موضوع نماز بهعنوان کانون تربیت دینی و با استفاده از روشهای فعال، ضمن تمرکز بر کارگاه آموزشی «آرامشی به رنگ نماز» با هدف آموزش پیامهای کاربردی نماز، پلی میان نظریه و عمل تربیتی زده شد و درصدد گردآوری شواهد کاربردی از اجرای یک برنامۀ تربیتی به روش کارگاهی برآمدیم تا افزون بر بررسی آن از حیث تأثیرگذاری بر انگیزه و ترغیب دانشآموزان به اقامۀ نماز، دستاوردی برای طراحی برنامهها و روشهای تربیتی فعال در آینده بهدست آید.
به این منظور اجزاء اصلی کارگاه مورد نظر (محتوا، ارزشیابی، فعالیتهای یادگیری و روابط معلم و شاگردان) به صورت مجزا و نیز در ارتباط با یکدیگر، از دیدگاه دانشآموزان و تجارب آنها و از جهت کیفیت تأثیرگذاری بر انگیزش درونی دانشآموزان نسبت به نماز، بررسی شده است.