چکیده:
پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش سناریونویسی، برآوردی از سیاست خارجی دولت یازدهم ارائه کرده است. در همین راستا، تقاطع دو عدم قطعیت «تعامل/ تقابل با غرب» و «انبساط/ انقباض فضای سیاسی» سه وضعیت یا سناریوی محتمل را برای آینده سیاست خارجی دولت یازدهم فراهم میآورد. به این ترتیب، آیندههای ممکن سیاست خارجی در قالب سه سناریوی محتمل «همگرایی انطباقی» و «واگرایی فزاینده» و «واگرایی انقلابی» مشخص میشوند. مطالعه تاریخی چند دهه گذشته سیاست خارجی کشور نشان میدهد پس از یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و ورود مجدد کشور به وضعیت «همگرایی انطباقی» چرخه سیاست خارجی کشور کامل گردیده است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به روی کار آمدن دولت یازدهم کـه بـا شـعار تـدبیر و امیـد، امـواج مثبتـی بـرای بازیگران متعدد و متنوع عرصه های داخلی و خارجی ایجاد کرده ، تبیـین سـناریوهای احتمـالی پیش روی این دولت گامی در جهت تبیین روشمند تحولات آتی و هدایت ایـن تحـولات بـه سمت مطلوب خواهد بود.
این پژوهش بـا شناسـایی مـؤثرترین عـدم قطعیـت هـای دخیـل در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ، سعی دارد با نگاهی از درون به تضادها و تفاوت های آینده های مرجح بازیگران ، سناریوهای اصلی پـیش روی سیاسـت خـارجی دولـت یـازدهم را شناسایی و تبیین کند تا از این ره گذر بتوانـد بـه بـرآورد مناسـبی از وضـعیت آینـده سیاسـت خارجی دولت یازدهم دست یابد.
هرچند در چنین وضعیتی تلاش برای برخورد سـخت یـا براندازانـه بـا منشـأ خارجی با مقاومت عمومی مواجه شده و انسجام اجتماعی وسیعی را علیـه نیروهـای متخاصـم مهاجم ایجاد میکند، افزایش نقش متغیر جامعـه در سیاسـت خـارجی کشـور ایـن امیـد را در قدرت های بین المللی ایجاد میکند تا با دست کاری در ترجیحات و تقاضاهای عمومی مـردم و با بهره گیری از ابزارهای قدرت نرم ، در روند کلی سیاست خارجی آن کشور تأثیر بگذارند.
تحولات عرصه سیاست خارجی در کنار التهابات داخلی، زمینه گذار از سناریوی اول را در اواخر دوره دوم دولت آقای خاتمی به سمت سناریوی «واگرایی فزاینده » فراهم ساخت ، چراکه در این برهه از یک طرف شاهد بروز گسستی در راهبرد نهادهـای آمریکـا ماننـد وزارت امـور خارجه و وزارت دفاع آمریکا برای مقابله با ایران هستیم و از طرف دیگر، التهابات سیاسـی در ایران زمینه بروز اختلافات جدی در سطح حاکمیـت را پدیـدار سـاخت .
(2003) The future of political Islam, New York, Palgrave Macmillan.