چکیده:
انسان ها پس از مرگ در قالب بدن مثالی یا جسم برزخی وارد عالم برزخ می شوند و به حیات برزخی خویش ادامه می دهند و در بهشت و جهنم برزخی از نعمت های الهی بهره مند و از نقمت های آن متالم می شوند. عالم برزخ و مسئله ارتباط برزخیان با اهل دنیا و تاثیر و تاثر آنان بر یکدیگر از مباحث بسیار دقیق و چالشی آموزه های اسلامی در فرجام شناسی است، که نیاز به دقت و تامل عمیق دارد. به همین جهت، این موضوعات برای برخی از گروه های اسلامی ابهام برانگیز شده است. متکلمان، با استفاده از متون و مستندات اسلامی، ارتباط عالم پس از مرگ را با جهان مادی تبیین کرده و همگی به این موضوع اذعان نموده اند. این نوشتار که با رویکرد ایجابی و با روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته است از طریق واکاوی متون روایی در منابع شیعه و اهل تسنن با دسته بندی مناسب برای اثبات ادعای یادشده تحت عناوینی چون: امکان ارتباط، وقوع ارتباط، و آثار و فواید ارتباط اقدام نموده و به اشکالات وارده در این زمینه پاسخ داده است.
خلاصه ماشینی:
به هر حال ، زندگی انسان در عالم برزخ و ارتباط آنان با اهل دنیا طبق متون اسـلامی از مسـلمات آمـوزه هـای اسلامی است ، ولی برخی از فرقه های انحرافی، مانند وهابیت تکفیـری، براسـاس تفکر مبتنی بر عدم ارتباط و تأثیر و تأثر اهـل دنیـا بـا برزخیـان و فقـدان ادراک اموات ، ارتباط آنان با دنیا را بـه طـور کلـی منقطـع و تمـام شـده تلقـی نمـوده و اشکالات و شبهاتی را در این باره مطرح کرده اند و بـه دنبـال آن ، مجموعـه ای از آموزه های اصیل دینی نظیر توسل ، زیارت ، شفاعت ، عزاداری، احسانات ، خیـرات به حکم شرک و کفر برای برخی از افراد مورد تردید و تأمل واقع شده اسـت .
ک. آشتیانی، ١٣٨١: ٢٢٧-٢٢٩) همچنین ، براساس آموزه های دینی- که همۀ آنها به طور مستند در بحث بعدی ارائه خواهد شد ـ ، این حقیقت به اثبات رسیده است که برزخیان ، هماننـد اهـل دنیا، متناسب با زندگی برزخی میخورند و میآشـامند و بـه اعمـال انسـان هـا و وقایع دنیا آگاهی دارند و کلمات آنان را میشنوند و با فرزندان و خویشان و اهل و عیال خود ملاقات می کنند و دارای نیـروی ادراکـی، شـنوایی، بینـایی و بیـانی میباشند.
ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله (١٤٢١)، الاستذکار، تحقیق : سالم محمد عطا، محمـد علـی معوض ، دار الکتب العلمیۀ، بیروت .