چکیده:
بر اساس یک سنت دیر پا ، تاریخ نگاران به طور کلی نتایج تحقیقات خود را به صورت مکتوب به جامعه ارائه می دهند و دستاوردهای مبتنی بر تاریخ شفاهی نیز تا کنون دست کم در ایران تحت تاثیر این سنت بوده است.اما نکته فراموش شده ان است که تاریخ شفاهی به لحاظ نظری و ساختاری با رسانه های مبتنی بر صوت مانند رادیو وجوه مشترک بیشتری دارد تا رسانه های مکتوب و این دو در مراحل مختلف تولید و سپس انتشار دستاوردهای تحقیقی می توانند به یکدیگر یاری رسانند. اگرچه عده ای عقیده دارند هدف از تولید و مصرف تاریخ شفاهی در رسانه و در ارشیو متفاوت است اما صرفنظر از این تفاوتهای جزیی که ان هم در سالهای اخیر دستخوش تغییر شده است می توان مبانی مشترک میان این دو یافت . این مقاله با تکیه بر جدید ترین منابع در مورد تولیدات رسانه های شنیداری بویژه رادیو در حوزه تاریخ شفاهی به تببین راهکارهای مطلوب در تعامل بین رشته ای تاریخ شفاهی و رسانه رادیو می پردازد. کلید واژه ها: رسانه های شنیداری – تاریخ شفاهی –روایت – مصاحبه – صدا.
خلاصه ماشینی:
تلویزیون و رادیو در تهیـه برنامـه هـای مستند خود بیشترین بهره را از تاریخ شفاهی بردند امـا گـویی براسـاس یـک قـانون نانوشـته رادیـو بـه واسـطه سـنخیت داشـتن بـا ماهیـت صـوتی و کـلام محـور تـاریخ شـفاهی ارتبـاط محکم تری با تاریخ نگاری شفاهی یافت و از اواسط قـرن بیسـتم ده هـا ایسـتگاه رادیـویی در جهان به تولید برنامه هایی پرداختند که ماده اولیه آنها را تاریخ شفاهی تشکیل مـی داد.
(10:2000 اما آنچه بر این موارد باید افزود آن است که برای استفاده از تاریخ شفاهی مـی تـوان در همین مرحله متوقف شد و براساس سّنت رایج ، متن مصاحبه ها و یافته ها را به شکل مکتـوب چاپ کرد و یا آنکه مصاحبه هـای تـاریخ شـفاهی را در شـکل جدیـد رسـانه ای شـدة آن از رادیو و تلویزیون پخش نمود.
از میـان عناصـری که برای ساخت برنامه های رادیویی به کار مـی رود و بـا عنصـر تولیـدی اثـر تـاریخ شـفاهی شباهت دارد می توان به صدا، گفتگـو (مصـاحبه )، روایـت و تخیـل یـا تصویرسـازی ذهنـی اشاره کرد که از مفاهیم اصلی این تحقیق هستند.
آنچه رادیو را از دیگر رسانه ها متمایز می کند غلبه ارتباط کلامی بر دیگر اشکال ارتباط انسانی میان گوینده و شنوندة پیـام اسـت کـه بـه اشـکال متعـدد «مونولـوگ » یعنـی مجـری خواننده متن ـ گویندة خبرـ بازیگران نمـایش رادیـویی ـ شعرسـرایی ـ خوانـدن کتـاب هـای صوتی و یا به صورت «دیالوگ » مانند مصاحبه های خبری ـ گفتگوهای صمیمانه با مخاطبان و یا گفتگو با مشاهیر و کارشناسان تولید می شود.