چکیده:
حرکت جوامع به سمت مدرن شدن اجتناب ناپذیر است . نهاد خانواده از جمله حساس ترین نهادهای اجتماعی است که سریعتر و پیش از سایر نهادها تحت تاثیر تغییرات اجتماعی قرار میگیرد. در مقاله حاضر تحولات شیوه همسر گزینی از زاویه نگاه نظریه پردازان جامعه شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است . هدف از تحقیق حاضر دستیابی به چارچوب نظری مناسب برای توضیح مسیر و شدت تحولات همسرگزینی در خانواده است . در این راستا با استفاده از روش تحقیق اسنادی و روش کتابخانه ای ابتدا نظریه های مرتبط با موضوع طبقه بندی شده و سپس به ارزیابی پرسشهای مطالعاتی مبادرت شده است . نتایج یافته های حاصل از این مقاله پژوهشی نشاندهنده تحول شیوه های همسر گزینی به صورت زیر می باشد : ١. حرکت شیوه همسرگزینی بر پایه تبعیت از نظر خانواده به همسرگزینی بر پایه عشق آزاد. ٢. حرکت شیوه همسرگزینی با الگوهای مشخص و روشن معیارهای همسرگزینی به سوی ابهام در الگوها ٣. تحول پراگماتیستی الگوهای همسرگزینی از تحصیل منافع به سبب تبعیت از والدین به تحصیل منافع بر اساس معیارهای فردی انتخاب آزاد همسر. ٤. حرکت از تشکیل خانواده سنتی با ثبات هدفمند به خانواده جدید بی ثبات و بی هدف . ٥. حرکت ارزشهای خانواده از ارزشهای سنتی مبتنی بر پایداری و حفظ خانواده به هر قیمت به سوی ارزشهای جدید و از بین بردن قبح طلاق و رواج جدایی است .
خلاصه ماشینی:
با این هدف که انتظار می رود طبق پیش فرض پژوهش معیارهای همسرگزینی نسل گذشته انطباق بیشتری با اهداف سنتی نهاد خانواده داشته و از همین رو تشکیل خانواده به سبب تامین انتظارات طرفین بیشتر قرین توفیق بوده و عوارضی نظیر طلاق ، از هم گسیختگی خانواده ها ، نارضایتی زوجین و طلاق روانی کمتر بوده است ولی در نسل جدید به سبب افزایش فردگرایی و تک زیستی و دنبال کردن آرزوهای شخصی ، هریک از زوجین انتظارات خاصی را دنبال می کنند که لزوما در اهداف سنتی خانواده تعریف نشده و علاوه بر آن هریک از زوجین نیز خود را ملزم به پیروی از نقش های سنتی خود در خانواده نمی دانند از همین رو انتظار می رود که ارکان نهاد خانواده دستخوش تزلزل و تولید نارضایتی برای زوجین شده است و اختلالات عدیده ای نظیر افزایش طلاق و در یک کلام بی ثباتی و بحران خانواده را در پی داشته است .
همچنین اعتقاد دارد افرادی که در مناطق شهری زندگی می کنند به دلیل شیوه های زندگی متفاوت و نیز کنترل اجتماعی ضعیف تر نسبت به مناطق روستایی ، ازدواجشان با تاخیر صورت می گیرد ، به عبارتی مدرنیزاسیون باعث تاخیر در سن ازدواج شده است که با توجه به اینکه جامعه ما در حال توسعه می باشد می توان فاکتورهایی از نوسازی را در جامعه ایران هم مشاهده کرد( Good .