چکیده:
در قرآن کریم مفاهیم بسیار زیادی وجود دارد که نیازمند تفسیر است و امام علی (ع ) که قـرآن نـاطق اسـت در سخنان خویش و از جمله نهج البلاغه که گزیده ای از این سخنان است ، به تفسیر و تبیین آیـات الهـی پرداختـه است . آن چه در این مقاله بدان پرداخته میشود بررسی اصول و روش های تفسیر قرآن در نهج البلاغه اسـت . بـا توجه به نتایج این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی و با مطالعه نمونه هـایی از نهـج البلاغـه انجـام گرفـت مشخص شد که امام علی (ع ) در مواردی از نهج البلاغه به شکل های مختلـف اعـم از مسـتقیم و صـریح و یـا غیرمستقیم و ضمنی و بر اساس اصولی چون لزوم تدبر در قرآن همراه با مراجعه به مفسـران حقیقـی آن و نیـز اصل اختلاف ناپذیری و جامعیت قرآن و به کارگیری روش هایی چون تفسیر قرآن بـه قـرآن ، تفسـیر بـر اسـاس احادیث نبوی، توجه به شرایط فرهنگی اجتماعی عصر نزول ، تبیین معنای واژگان به کار رفته در آیـه ، توجـه بـه تاریخ گذشتگان و اقوام و ملل پیشین و نیز تکیه بر فهم شخصی خود به تفسیر آیات الهی پرداخته است .
خلاصه ماشینی:
"بـا توجه به نتایج این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی و با مطالعه نمونه هـایی از نهـج البلاغـه انجـام گرفـت مشخص شد که امام علی (ع ) در مواردی از نهج البلاغه به شکل های مختلـف اعـم از مسـتقیم و صـریح و یـا غیرمستقیم و ضمنی و بر اساس اصولی چون لزوم تدبر در قرآن همراه با مراجعه به مفسـران حقیقـی آن و نیـز اصل اختلاف ناپذیری و جامعیت قرآن و به کارگیری روش هایی چون تفسیر قرآن بـه قـرآن ، تفسـیر بـر اسـاس احادیث نبوی، توجه به شرایط فرهنگی اجتماعی عصر نزول ، تبیین معنای واژگان به کار رفته در آیـه ، توجـه بـه تاریخ گذشتگان و اقوام و ملل پیشین و نیز تکیه بر فهم شخصی خود به تفسیر آیات الهی پرداخته است .
امام علی (ع ) نیز در نهج البلاغه به خصوص در خطبه ی یکم و در ضمن داستان آفرینش آدم ، به تفصیل بـه ایـن مسـأله پرداخته است که در واقع تفسیر این دسته از آیات قرآن کریم است و از جمله در بخشی از سخنان خود بـا اشاره به ماجرای سجده ی فرشتگان بر آدم و تکبر ابلیس و سرتافتن او از فرمـان الهـی و رانـده شـدنش و درخواست مهلت وی از خداوند اشاره کرده و میفرماید: «خدای سبحان از فرشتگان امانتی را که بـه آنهـا سپرده بود، طلب کرد و عهد و وصیتی را که با آنها نهاده بود، خواستار شد که به سجود در برابر او اعتـراف کنند و تا اکرامش کنند در برابرش خاشع گردند پس خدای سبحان گفت کـه در برابـر آدم سـجده کنیـد."