چکیده:
در عصر پسامدرن اداره حکومت، نقش و مسوولیت دولت نسبت به آنچه تا پیش از آن ایفا می کرد، متحول شده و نقش آفرینی شهروندان و حقوق آنان در گستره یک نظام اداری مطلوب، مولفه های اصلی حکمرانی نوین را شکل داده است. دو گام اساسی در عملکرد دولت های امروز، سرلوحه حکمرانی نوین قرار گرفته است: الف ـ ایجاد نظام حکمرانی مطلوب و دولت شایسته با توجه به هنجارهای نوین و ارزشمندی چون اصول کلی حقوق اداری؛ ب ـ تضمین و صیانت حقوق شهروند از طریق ساز و کارهای نظارتی و نیز ایجاد بستر ایفای نقش فعال او در عرصه اداره امور کشور. مولفه های اداره مطلوب که سرمشق تکالیف دولت های نوین قرار گرفته، استخوان بندی اصلی حقوق نوین شهروندان در عرصه کنونی حکمرانی را نیز تشکیل می دهد. با توجه به اهمیت بسیار زیاد و روزافزون این دسته از حقوق شهروندی در آیین های نوین اداری، در این پژوهش تلاش شده است که اهم این حق ها از رهگذر مداقه در اصول اداره مطلوب دریافته شده و به صورت مدون و روشن ارائه شود.سوال اصلی پژوهش حاضر اینست که مصادیق حقوق شهروندی منتج از مولفه ها و ارزش های بنیادین اداره مطلوب چه می باشند؟ با تعمق و مداقه در کتب، مقالات و اسناد قانونی مرتبط در این پژوهش دریافته شد که اهم این حقوق شهروندی عبارتند از: حق برابری در حمایت قانون و برخورداری از فرصت ها و تسهیلات، حق آزادی و تکریم ارباب رجوع، حق بر متناسب بودن، عاقلانه، دقیق و سنجیده بودن اعمال دولتی، حق برخورداری بی وقفه و به موقع از خدمات عمومی، حق بر دولت شفاف و آزادی اطلاعات، حق تضمین و احترام به حقوق مکتسبه و انتظارات مشروع، حق بر دولت پاسخگو، حق بر دولت سالم و منع سوءاستفاده از قدرت، حق بر دولت هوشمند و منطبق با فناوری و دانش روز، حق مشارکت، حق بر دولت کارآمد و اثربخش و حق بر مسوولیت پذیری دولت و ایفای تکالیف قانونی.
خلاصه ماشینی:
امروزه دولت ها برای مدیریت و اداره امور جامعه علاوه بر زمینه سازی برای توسعه دموکراسی ، توجه ویژه ای به مؤلفه های اداره بهینه امور عمومی / داشته و در این راه به شکل تازه ای از حکومت دست یافته اند، که ابداع جدید بشری با نام «حکمرانی خوب یا مطلوب (Good Governance)» میباشد و آن بخش از مفهوم حاکمیت مطلوب که به بهینه سازی دستگاه های دولتی برای ارائه خدمات عمومی میپردازد را تحت عنوان «اداره خوب یا مطلوب (Good Administration)» نام نهادند (١).
الزامات بنیادین دستگاه های اداری در نظام صحیح اداری در نظام های پیشرفته اداری، دولت با برنامه ریزیها و سیاستگذاریهای حساب شده و جهت دار تلاش مینماید تا علاوه بر ایجاد فضای مناسب برای شراکت مردمی در اداره امور کشور، عملکرد دستگاه ها و مقامات خود را با الگوی اصول حکمرانی مطلوب شکل داده و نهایتا علاوه بر نیل به «حکومت مداری متکامل »، در بدنه خود به «نظام عدالت اداری ( Administrative Justice System)» و آنچه تحت عنوان اداره مطلوب یاد میشود، دست یابد.
Textbook on Administrative Law. NewYork: Oxford University Press; 2016.