چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی روش درمان بیماری ترس خوردگی ـ با تاکید بر ترس برون در خوزستان ـ در طب بومی در نزد اقوام ایرانی انجام گرفته است. همچنین این شیوه درمانی را با درمان های روانشناسی که امروزه مطرح است مورد مقایسه قرار داده است. ترس در طب بومی در ذیل هیجانات روحی ـ روانی مورد توجه حکیمان بوده است. آنان ترس را حالت هیجانی آدمی جهت فرار از امری نامطلوب قلمداد می کردند و برای درمان آن از داروهای گیاهی و خواص جادویی برخی سنگ ها و فلزات کمک می گرفتند. در روش های درمان ترس در طب بومی اقوام ایرانی ـ به ویژه در ترس برون خوزستان ـ عامل ترس را در بیرون از بدن بیمار جستجو نموده و به منظور درمان از وسایل و عناصر مشترکی همانند آتش، آب و نمک استفاده می نمودند. با استفاده از تصاویری که به واسطه نمک بر روی ساجی (تاوه) نقش می بندد و در خلال گفتگو با فرد ترس خورده به عامل ترس او پی می برند. برخی جنبه های این روش درمانی با برخی دیدگاه های روانشناسی همانند رویکردهای روانکاوی، رفتاری و یادگیری اجتماعی و نیز روش های درمانی نظیر روان تحلیلی، رفتاردرمانی، شناخت درمانی و رویکرد مداخله خانوادگی قابل تطبیق می باشد.
خلاصه ماشینی:
بسیاری از منابعی که در آن اطلاعاتی از طب بومی از جمله بیماریهای روحی یافت میشود، با هدف معرفی و نیز بررسی تاریخ ، جغرافیای تاریخی و فرهنگ و آداب و رسوم محلی مناطقی خاص از ایران زمین نگاشته شده اند، لذا طب سنتی موضوع تخصصی پژوهش نویسندگان این آثار نبوده است .
) حتی در کتاب پرحجم افشار سیستانی که به بررسی پزشکی سنتی ایران پرداخته است ، گزارش های مطرح شده در خصوص درمان ترس خوردگی در بین برخی از اقوام ایرانی به شکل پراکنده بوده است ، (مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ١٣٦٢ ش .
) لذا ترس به عنوان اختلالی که میتواند بر روی کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد در این پژوهش مد نظر قرار گرفته است و این پژوهش در نظر دارد ضمن توجه و استفاده از دستاوردهای پژوهش های پیشین تلاش کند تا با استفاده از میراث شفاهی و مکتوب طب بومی ایرانی و دستاوردهای اسطوره شناسی، نمادشناسی و جستجوی عناصر به کاررفته در روش درمان ترس و در بستر فرهنگ عامه به بررسی ترس و روش درمان آن در پزشکی سنتی اقوام ایرانی پرداخته و علاوه بر این یافته های آن را با روش درمان ترس در برخی از مکاتب روانشناسی مورد تطبیق و مقایسه قرار دهد.
در پژوهش حاضر نیز در روش درمانی ترس در طب بومی مناطق مختلف ایران ـ به ویژه در مراسم ترس برون خوزستان ـ همسانیهای زیادی با دیدگاه های یادشده در استفاده از علائم و کشف عامل ترس از طریق گفتگو با کودک ترس خورده دیده میشود.