چکیده:
عزت از اصول اخلاقی است که در روایات اسلامی به حفظ آن در تمام ابعاد زندگی تاکید شده است. امام حسین(ع) الگوی کامل عزتمندی است، اما تاکنون تنها به عزت در سیرهی سیاسی ایشان در قیام عاشورا توجه شده است. با وجود سپری شدن بیشتر مدت امامت ایشان در زمان معاویه، شخصیت سیاسی فاسد و منحصر بفرد معاویه و اختناق حاکم بر آن دوران، جا دارد درباره عزت در سیره سیاسی امام حسین(ع) در برابر معاویه، پژوهشی به عمل آید. با نظر به مفهوم عزت و مولفه های آن در سیاست، شخصیت و منش سیاسی امام حسین(ع) ، آن حضرت، سیاست عزت مدارانه ای را در سه محور اصلـی ظلم و طاغوتستیزی، استقلال و عدم وابستگی به غیر، حفظ و پایبندی به هنجارهای اخلاقی در برابر معاویه به اجرا درآورده است.
خلاصه ماشینی:
در روایات اسلامی مؤمنان به صراحت از اینکه خود را در مقابل دیگران به ذلت بکشانند نهی شدهاند (مجلسی، 1404: 64، 72) و در روایاتی اطاعت از خداوند و ترک گناه (سید رضی، 1417: نامه 53؛ تمیمی آمدی، 1420: 692؛ کلینی، 1367ق: 5، 64، ح 5؛ حر عاملی، 1414: 3، 202)، فضائل اخلاقی (خوانساری، 1336: 1، 152، ح572؛ مجلسی، 1404: 15، 211)، استقلال و خودباوری با قطع امید کردن از مردم (کلینی، 1367ق: 2، و 148و 148؛ حرانی، 1382: 89؛ مجلسی، 1404: 72، 109، ح12) و عدم پذیرش سرپرستی و دوستی کافران و مشرکان (حرانی، 1382: 215؛ شوشتری، 1409: 11، 601؛ آل عمران: 28؛ نساء: 139) از مؤلفههای حفظ عزت در زندگی قلمداد شده است که در سیرۀ سیاسی نیز کاربرد دارد.
خصومت معاویه نسبت به امام علی(ع) به حدی بود که کارگزاران خود در شهرها را ملزم کرده بود دربارۀ هر کس اثبات شود که شیعه است و یا خاندان امیرالمؤمنین علی(ع) را دوست دارد مجازاتهایی چون شکنجه، غارت اموال، ویران کردن خانهاش، قطع مقرری از بیت المال اعمال کنند (ابن ابی الحدید، 1337: 11، 45) این فشار و اختناق پس از شهادت امام حسن(ع) توسط معاویه ـ یعنی در ده سال امامت امام حسین(ع)ـ شدت چشم گیری یافت.
منابع و مآخذ آل یاسین، رضی، صلح امام حسن(ع) (پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ)، سید علی خامنه ای، تهران، مؤسسه انتشارات آسیا، 1348، ابن ابی الحدید، عزالدین ابوحامد(1337)، شرح نهج البلاغه، چ1، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: کتابخانه عمومی آیت الله مرعشی نجفی.