چکیده:
بانکها نقشی اساسی و مهم در اقتصاد کشورها دارند. آنها منابع مالی مشتریان را جذب و از طرق متعدد بهصورت تسهیلات مالی در اختیار متقاضیان قرار میدهند. در این رابطه، بانک بر مبنای توانایی خود و اعتبارسنجی متقاضیان تسهیلات، رابطة مالی خود را تنظیم میکند. بااینحال، محدودیت در تأمین منابع مالی توسط بانک و نیز پیچیدگی روابط بانکی و ریسک ذاتی ناشی از ارائه تسهیلات به متقاضیان باعث شده است که بانکها مدلی برای تأمین کافی منابع مالی و توزیع ریسکهای خود طراحی کنند. یکی از این روشهای تأمین مالی، ارائه تسهیلات بهصورت سندیکایی است که در آن بیش از یک بانک در ارائة تسهیلات نقش دارند. در این تحقیق، تلاش بر این است تا با یک مدل تحلیلی و توصیفی، مفهوم و ساختار تسهیلات سندیکایی و ضرورت وجود این نوع تسهیلات در سیستم اقتصادی و حقوقی ایران بررسی شود.این مقاله در پایان به این نتیجه میرسد که دلیل اصلی عدم استفاده از این تسهیلات در نظام بانکی ایران، نبود قوانین کافی در این حوزه و عدم تشریح ساختار قراردادی این نوع تسهیلات و قواعد حقوقی ناظر بر روابط بانکهای عضو سندیکا است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به نوع فعالیتهای اقتصادی و نیز میزان سرمایه و اعتبار مورد نیاز جهت پیشبرد این فعالیتها، در اغلب موارد، تسهیلات بانکی که در قالب قرارداد وام دوجانبه و با شرکت دو طرف قرارداد (بانک و متقاضی وام) به متقاضیان واگذار میشد، پاسخگوی نیاز آنها بود.
با پیوستن بانکهای بزرگ و موفق بینالمللی به بازار این تسهیلات، رفتهرفته بر متقاضیان آن افزوده شد و علاوه بر اشخاص حقیقی یا حقوقی که متقاضیان اولیة این نوع تسهیلات بودند، دولتها نیز برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود در موارد مختلف به این نوع تسهیلات روی آوردند (Jones, 2000: 5).
تعاریف بسیار دیگری نیز درمورد این تسهیلات ارائه شده که تقریباً همگی آنها دارای نقاط مشترک هستند و با جمعبندی آنها میتوان تسهیلات سندیکایی را نوعی از تسهیلات دانست که گروهی از بانکها یا مؤسسات مالی بهعنوان یک طرف قرارداد به یک شخص حقیقی یا حقوقی بهعنوان متقاضی تسهیلات یا وامگیرنده و بهعنوان طرف دیگر قرارداد، در قالب قرارداد وام و بر اساس شرایط تعیینشدة مورد توافق طرفین پرداخت میکنند.
در واقع در این نوع تسهیلات، دو قرارداد کاملاً مجزا و مستقل وجود دارد، یکی قرارداد بانک مدیر با وامگیرنده است که طی آن، متعهد به تأمین اعتبار مورد نیاز وامگیرنده شده و در قالب تعهدات مندرج در آن در مقابل وامگیرنده مسئولیت دارد و دیگری قراردادی است که بانک مدیر با سایر بانکها منعقد میکند و از آنها درخواست وام کرده و در مقابل آنها با شروط مقرر در قرارداد، متعهد میشود.
برای وامدهندگان این نوع تسهیلات نیز مزایای متعددی وجود دارد: یکی از مهمترین عوامل در تصمیمگیری بانکها یا مؤسسات مالی جهت ارائه وام به اشخاص، ریسک عدم پرداخت وام دریافتی است.