چکیده:
محیط سایبر یا محیط مجازی مفهومی است که اخیرا از سوی جرمشناسان و حقوقدانان موردتوجه قرارگرفته و همزمان با خلق این محیط جرایمی نیز در آن و با استفاده از آن به وقوع میپیوندد. مبارزه حقوقی با این جرایم مستلزم برداشتن چند گام اساسی بود: نخست جرمانگاری رفتارهای مجرمانه بود، البته جرمانگاری بدون ایجاد و احراز مسئولیت کیفری عملی تقریبا بیسرانجام تلقی میشود، شاید بر همین اساس بوده که قانونگذار ایران در قانون جرایم رایانهای بر مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی تأکید زیادی نموده و مسئولیت کیفری این اشخاص را برای نخستین بار در حقوق ایران صراحتا موردتوجه قرارداده است، بههرحال موضوع مسئولیت کیفری و تبیین گستره آن در حقوق جرایم رایانهای از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، ممکن است سؤالات زیادی در رابطه با گستره مسئولیت افراد در محیط مجازی مطرح شود، قانونگذار ایران فصل ششم از قانون جرایم رایانهای را به موضوع مسئولیت کیفری اختصاص داده است و تغییری که قانون فوقالذکر ایجاد نموده شناسایی و ایجاد مسئولیت کیفری برای اشخاص حقوقی در محیط مجازی است.
خلاصه ماشینی:
١. مفهوم محیط سایبری یکی از حقوق اساسی اشخاص حق بر داشتن اطلاعات خصوصی و مراوده این قبیل اطلاعات با دیگران است ، افراد در زندگی خود ناگزیر از داشتن یک سلسله روابط خصوصی، عمومی شغلی و خانوادگی میباشند، طبعیت این روابط نوعا به گونه ای است که از کسی پوشیده نمی ماند و دانستن آن اصولا بلااشکال است ، اما هر کس برای خود مسائل صد در صد خصوصی دارد که شرط لازم ، سری بودن و عدم افشای آن است ، عدم افشای مسائل خصوصی و اطلاعات شخصی در اجتماعی به صورت حق متجلی شده است و افراد مکلف به رعایت آن میباشند، ورود به زندگی خصوصی افراد به هر شکل ازنظر اخلاقی مذموم و ازنظر قانون موجب مسئولیت است (هاشمی، ١٣٨٤: ٢٨٦)، امروزه پیشرفت فن آوری اطلاعات وضعیتی را به وجود آورده که بحث امنیت شخصی و اطلاعاتی افراد را بیش از هر زمان دیگری مورد تهدید قرارداده است ، دانش کامپیوتر و فن آوری اطلاعات تنها اطلاعات یا تصاویر خانوادگی اشخاص را مورد تهدید قرار نداده ، بلکه از این دانش ممکن است برای نقض سایر موضوعات موردحمایت قانون گذار نیز استفاده شود، به طور مثال دشنام و فحاشی از جریان های همیشگی جوامع است و انگیزه ارتکاب آن از سوی اشخاص تحقیر دیگران از طریق خرد کردن ارزش فرهنگی آن ها محسوب میشود (٨٤٩ :٢٠١١ Jeff)، به موجب ماده ٣١ قانون مطبوعات فحاشی نه تنها در روابط فردی شایسته نیست ، بلکه از طریق مطبوعات و رسانه های گروهی نیز بیانگر یک فرهنگ منحط است ، به همین ترتیب افشاگری و برملا کردن نقاط ضعف دیگران از موارد دیگری است که در هتک حیثیت افراد بکار گرفته میشود و میتوان آن را از طریق رایانه و سیستم های شبکه اینترنت مرتکب شد، در تمام این موارد استفاده از دانش فن آوری اطلاعات و اینترنت منجر به آن خواهد شد که ارزش های موردحمایت قانون گذار نقض شود، اما محیط سایبری یا مجازی چیست و چگونه ارتکاب این قبیل جرایم را تسهیل مینماید؟ تاکنون تعاریف متعددی از محیط مجازی ارائه و ابرازشده است .