چکیده:
یافته های مربوط به نشانه های ظهور، علائم قیامت یا به طور کلی اتفاقات مربوط به آینده، در برخی موارد غیرعادی و عجیب به نظر می رسد و حتی گاهی چنان انسان را در شگفتی فرو می برد که گمان می رود چنین واقعه ای تحقق نایافتنی است و به فعلیت نخواهد رسید. از این رو در بحث علائم ظهور، این فرضیه مطرح است که چه بسا زبان بیان این گونه موارد، نمادین و غیرواقعی باشد. دجال و مطالب در ارتباط با آن را می توان از این قسم برشمرد.نوشتار پیش رو با روش تحلیل منابع حدیثی، این امر را بررسی می کند و در پی پاسخ گویی به این پرسش هاست که آیا طلوع خورشید از مغرب به عنوان یکی از علائم ظهور یا نشانه های قیامت، جریانی واقعی است یا نمادین؟ آیا چنین حادثه ای رخ خواهد داد یا دارای معنایی ورای این ظاهر است و به امری دیگر همچون ظهور امام مهدی یا نظایر آن اشاره دارد؟ آن گاه پس از ارائه مستندات دو طرف، به این نتیجه خواهد رسید که این واقعه، امری واقعی است؛ اگر چه نمادین بودن آن نیز خالی از عنایت و اهتمام نیست.
خلاصه ماشینی:
"و) تفسیر آیه (الی یوم الوقت المعلوم( و پایان فرصت شیطان به دو تفسیر در تفسیر آیه (إلی یوم الوقت المعلوم( (حجر: 38؛ ص: 81) چند گروه روایت وجود دارد؛ یک دسته از آنها هنگامه مرگ شیطان و پایان مهلت او را طلوع خورشید از مغرب دانسته (همو: 397؛ سیوطی، 1404: ج3، 62) و دسته دیگر میگوید: مراد از وقت معلوم ظهور امام مهدی( است (عیاشی، 1380: ج2، 242؛ صدوق، 1405: 371 - 372؛ خزاز قمی، 1401: 274؛ طبری شیعی، 1413: 453) و فارغ از بحث سندی در روایات، نظریه نمادین بودن طلوع وجه جمع و توافق خوبی برای حل تعارض بین این دو گروه از روایات نیز خواهد بود به این صورت که بگوییم طلوع خورشید از مغرب تعبیری نمادین است و به ظهور امام مهدی( اشاره دارد.
هـ) پایان یافتن فرصت توبه و فایده نداشتن ایمان پس از طلوع خورشید از مغرب و مرگ حجت الهی در بسیاری از روایات طلوع خورشید از مغرب به این نکته اشاره شده است که پس از این طلوع درب توبه بسته خواهد شد و ایمان افراد سودی به حالشان نخواهد داشت (ابنحنبل، بیتا: ج4، 239 _ 240؛ نسائی، 1411: ج6، 344؛ ابن ماجة القزوینی، بیتا: ج2، 1353؛ بیهقی، بیتا: ج1، 281 _ 282؛ ترمذی، 1403: ج5، 205 _ 206؛ هیثمی، 1408: ج10، 198؛ صنعانی، بیتا: ج1، 204 _ 206؛ طبرانی، 1406: ج8، 56 _ 57، ج10، 206؛ مروزی، 1414: 398؛ حاکم نیشابوری، بیتا: ج4، 261؛ سیوطی، 1404: ج3، 59؛ متقی هندی، 1409: ج2، 22، ج4، 211، 221، 222، 261) در حالی که در روایت عبد الله بن سلیمان عامری از امام صادق( بیان شده که در زمین همواره حجتی از خدا هست که حلال و حرام خدا را بشناسد و به راه خدا دعوت کند و تنها چهل روز قبل از قیامت زمین خالی از حجت خواهد شد و هنگامی که حجت از میان مردم برداشته شود درب توبه بسته شده و ایمان افراد فایدهای به حالشان نخواهد داشت (برقی، 1370: ج1، 236)."