چکیده:
رابطه ی مبادله، میزان بهرهمندی از تجارت خارجی هر کشور را نشان میدهد. در این مقاله اثر جهانیشدن روی رابطه ی مبادله ی ایران بررسی شده است. بدین منظور، هر سه نوع رابطه ی مبادله ی خالص، ناخالص و درآمدی ایران در دوره ی 1340-1386 با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری[1] بررسی شده است. از ویژگیهای مدل خودرگرسیون برداری، داشتن ابزارهای مناسب مانند توابع ضربه-پاسخ و امکان تجزیه ی واریانس می باشد. در ادامه با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری[2] ارتباط بلندمدت بین متغیرها دیده شده است. نتایج نشان میدهند که اثر جهانیشدن روی رابطه ی مبادله ی خالص، ناخالص و درآمدی کل ایران در بلندمدت منفی بوده است. 1-Vector-Auto Regressive(VAR) 2-Vector-Error Correction Model(VECM)
خلاصه ماشینی:
٢-١- شاخص هاي جهاني شدن الف ) شاخص سطح تجارت بين الملل ١ (LIT): اين شاخص ، نشان دهنـده ي وسـعت ارتباط بين المللي براي يک بخش خاص است و به صورت زير تعريف مي شود: LITt = (Xt+Mt ) /(Yt+ Mt - Xt) (1) در اين رابطه X،M وY به ترتيب صادرات ، واردات و توليد در بخش مورد بررسـي هستند.
بنابراين ، با توجه به نظريه ي کلاسيک بين الملل مبني بر تأثيرگذاري جهاني شـدن بر رابطه ي مبادله و استفاده از مدل سوئيفت (٢٠٠٤) و باکوس و کروچيني (٢٠٠٠) و با نگاهي به اقتصاد ايران ، مدل زير براي رابطه ي مبادله ايران تصريح مي شود: TOTt = β0+ β1 RERt+ β2 GDPt + β3 POt + β4 LITt (9) 1- Swift 2- Blundell & Wignall 3- Koya & Orden 4- Gruen & Wilkinson 5- Dungey 6- Backus & Crucini 1- Proxy در رابطه ي بالا، RERt نرخ ارز واقعي ، GDPt توليد ناخالص داخلي ، POt قيمت نفت و TOTt رابطه ي مبادله در سال t هستند.
کانکو٥ (٢٠٠٠)، بيان مي کند کـه اثـر 1- Matthias & Singer 2- Razin 3- Cardoso & Esteves 4- Zanias 5- Kaneko رابطه ي مبادله روي رشد مثبت و ميزان آن بنا به نوع رژيم تجاري متفاوت اسـت و اثـر جهاني شدن بسته به نوع کشور تفاوت دارد.