چکیده:
رویدادهای مربوط به جنگ جهانی اول در ایران و نتایج اجتمـاعی و سیاسـی آن همواره مورد توجه هنرمندان ایرانی معاصر بوده است کـه در ایـن میـان سـینمای داستانی ایران تنها چند دهه است که ساخت فیلم های تاریخی با موضوع ایران در جنگ جهانی اول را تجربه می کند. این تحقیق می کوشد نخست بـا تحلیـل رابطـه سینما و تاریخ از منظر رابرت ای روزنستون ، ویژگی های پژوهشی این نـوع آثـار سینمایی و چگونگی دست یابی به نوعی تحلیل تاریخی به کمک سینما را تـشریح کند. سپس به بررسی محتوایی فیلم های تاریخی ایرانی مربوط بـه جنـگ جهـانی اول پرداخته و ویژگی های مفهومی آن ها را بررسی کند. این پژوهش نشان می دهد که موضوع ایران در جنـگ جهـانی اول در سـینمای قبـل از انقـلاب موضـوعی فراموش شده بود که پس از انقلاب اسلامی به ابزار بیانی مهم برای تبیین مقاومـت تاریخی و بیگانه ستیزی ایرانی تبـدیل مـی شـود. ایـن نـوع رویکـرد بـه دلایـل ایدئولوژیک با تاکید بر برخی از موضوعات پس از سـه دهـه از ظهـور سـینمای تاریخی و آسیب شناسی آن ، به طرح موضوعات جدیدی در این نوع از فیلم های تاریخی می پردازد.
Events of the First World War and its socio-political consequences have always been considered by contemporary Iranian artists. Iranian cinema had experienced making historical movies with the subject of Iran in First World War in recent decades. The aim of this research is to analyze the relation of cinema and history from Robert A. Rosenstone point of view. Then this article will study the content of Iranian historical movies related to the First World War and peruse their conceptual characteristics. This research shows that the issue of Iran during the First World War had been a forgotten subject in Pre-revolution cinema and it had became and important expression tool for representation of Iranian historical resistance and encountering with strangers. This approach propounds new subjects on these historical movies based on ideological reasons with an emphasis on some subjects after three decades of the emergence of historical cinema and its pathology.
خلاصه ماشینی:
فرضیه متن آن است کـه به واسطه ویژگی های ایدئولوژیک انقلاب اسلامی برای اولین بار زیرگونه خاصـی از فـیلم تاریخی در حوزه موضوعات مربوط به جنگ جهانی اول پدید می آید که بـه رغـم اصـالت داشتن و تنوع موضوعی اش هنوز نتوانسته ابعاد حقیقی این رویداد تاریخی فاجعـه آمیـز را 1.
بخش مهمی از ایـن فـیلم هـا در دهـه شـصت ساخته شده اند و پس از آن روند ساخت آثار تاریخی درباره ی جنگ جهانی اول بـا رشـد گونه های مختلف سینمایی و بالا رفتن هزینه ساخت فیلم تاریخی تا حدودی کاهش یافت .
عـلاوه بـر آن بـا استفاده از طبقه بندی روزنستون می توان آثار مدنظر را از نوع فیلم تاریخی نمایشی دانست که از هر دو روش رویداد محور و شخصیت محور در طراحی جهان خود بهره گرفته اند که موضوعات مختلفی را در برمی گیرند نهضت های مقاومت ملی با زیر ساخت هایی ایرانی ـ اسلامی در میان فیلم های ساخته شـده دربـاره ی جنـگ جهـانی اول ، بازنمـایی مقاومـت ملـی از موضوعات شاخص این سینما بوده است .
با این حال اگرچه در گذشته تنوع پژوهشی درباره جنگ جهانی اول بسیار محدود و منحصر به چنـد کتاب شناخته شده بود، در سالیان اخیر پـژوهش هـای زیـادی توسـط مورخـان و دانـش آموختگان تاریخ ایران در مراکز دانشگاهی و پژوهشگاه های تخصصی تـاریخ در داخـل و خارج از کشور انجام شده که امید است موضوعات جدیدی را از این دوره مهـم تـاریخی برای طرح در قالب های هنری و به طور مشخص سینما فراهم کند.