چکیده:
تکرار و دوران از محورهای اصلی شکلگیری عناصر موسیقایی است. این الگو که در نظام موسیقایی شعر معاصر نیز تشخص دارد، سه حوزه موسیقی درونی، بیرونی و کناری را در بر میگیرد. منزوی با تکیه بر این الگوها موسیقی اشعار خود را آفریده است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی آرایههای موسیقیآفرین در غزل های مجموعه «حنجره زخمی تغزل» روش بکارگیری این عناصر و کارکردشان در اشعار منزوی را نشان دهد. یافتههای این پژوهش بیانگر این است که منزوی برای غنای موسیقی غزل خود شیوههای متعددی را به کار میگیرد، از جمله: توجه به تنوع اوزان عروضی، بکارگیری اوزان پرکاربرد، ایجاد تناسب معنا و درون مایه با اوزان عروضی ، بهرهگیری از جناس، تکرار، تضاد. کارکرد موسیقایی قافیه و ردیف سبب همآوایی در اشعار وی شده است. به طور کلی عناصر ساختار موسیقایی شعر منزوی در چهار رده موسیقایی دستهبندی میشود؛ موسیقی بیرونی، موسیقی کناری، موسیقی درونی و موسیقی معنوی.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي اين پژوهش بيانگر اين است که منزوي براي غناي موسيقي غزل خود شيوههاي متعددي را به کار مي گيرد، از جمله : توجه به تنوع اوزان عروضي ، بکارگيري اوزان پرکاربرد، ايجاد تناسب معنا و درونمايه با اوزان عروضي ، بهرهگيري از جناس، تکرار، تضاد.
بخش زيادي از اين رويکرد، در پيوند با معني و درون ماية شعر قرار دارد و شاعر با بهره گيري از ذهنيت موسيقايي و اشراف خويش بر موسيقي کلاسيک ايران ، نظام عروضي شعرش را به گونه اي سامان بخشيده که با معنا در تناسب باشد.
در غزل هاي موفق وي ، حرف يا حروفي که در قافيه تشخص صوتي دارد در طول بيت بيشتر استفاده شده ، به گونه اي که نظام آوايي برخي از غزل ها بر اساس همين شاخصه شکل گرفته است .
حماسه اي است که مي آيد اين صدا از کيست ؟ از آن کيست اگر اين صدا از آن تو نيست ؟ (همان :٥١) تجلي موسيقايي رديف همچون قافيه در غزل هاي منتخب منزوي ، در ساحت تناسب آوايي و هماهنگي واج هاي رديف قراردارد که با شيوة چينش واج ها و خوشه هاي صوتي در طول بيت پديدار مي شود.
تکرار منظم يک يا چند واژه در آغاز مصراع هاي فرد و گاه زوج ، جلوة ديگر 60 عناصر موسيقي آفرين غزل منزوي است که بيش از دو کلمه را در برمي گيرد و در هماهنگي با ساختار معنايي قرار دارد.
در مجموع منزوي در غزل هايش از عناصر موسيقي آفرين بيشماري مانند وزن ، قافيه ، رديف ، واج آرايي ، ايهام ، تضاد، تکرار واژه و...