چکیده:
علی رغم رشد روزافزون سیستم های پرداخت الکترونیکی، هنوز هم اسکناس و مسکوک نقش مهمی در پرداخت های خرد ایفا می کنند. توزیع مناسب اسکناس و مسکوک در کارایی نظام پرداخت نقدی و کاهش هزینه های تولید و انتشار موثر است. فرض اولیه این است که سایر عوامل موثر در ترکیب بهینه اسکناس و مسکوک شامل: حجم و نسبت اسکناس و مسکوک به نقدینگی یا تولید ناخالص داخلی و توزیع منطقه ای آن، ساختار یا سیستم واحد پول، تعداد اجزای سکه، تعداد اجزای اسکناس، کوچکترین و بزرگترین سکه و اسکناس، برون زا بوده و به نحو مناسبی طراحی شده باشند. هدف این مقاله بهینه سازی نسبت هر جزء اسکناس و سکه در ترکیب پولی است. برای دستیابی به این هدف، از تخصیص اسکناس و مسکوک به قیمت خرده فروشی کالاها و خدمات مصرفی خانوار و با الهام از الگوریتم حریصانه در فضای نرم افزار متلب استفاده شده است. نتایج تحقیق نیاز بیشتر جامعه به اسکناس و مسکوک با ارزش اسمی کمتر (پول خرد) را مشخص می سازد. با تحلیل نتایج حاصله و به منظور کارایی بیشتر و جلوگیری از زیان اقتصادی ضمن ارائه الگویی مناسب برای توزیع بهینه، انتشار اسکناس درشت تر و تعریف اجزای جدید پیشنهاد شده است.
خلاصه ماشینی:
براي دستيابي به اين هدف ، از تخصيص اسکناس و مسکوک به قيمت خرده فروشي کالاها و خدمات مصرفي خانوار و با الهام از الگوريتم حريصانه در فضاي نرم افزار متلب استفاده شده است .
عوامل مؤثر در ترکيب واحد پول بايد کارايي مورد انتظار را داشته باشند يعني به گونه اي تعيين شوند که اولا استفاده ، تشخيص ، تفکيک ، محاسبه و حمل و نقل آن در پرداخت نقدي براي عموم مردم آسان باشد و ثانيا هزينه هاي توليد و انتشار آن حداقل شود.
1 Oshea 2 Zipf 3 Barron,Cohen,Dahmen & Devore 4 Hentsch 5 Payne & Morgan 6 D-metric approach 7 Mushin به تصویر صفحه مراجعه شود شکل ۱.
1 Cramer 2 Chen & Tsaur 3 Mehrara & Khandan 4 Sumner 5 Caianiello, Scarpetta & Simocelli 6 Vanhove & Heyndles رويکرد دوم بر اساس مسئله باشه و با هدف مينيمم کردن تعداد اجزاء بيان مي شود (واين ، ۱۹۹۷؛ ، تسلر۲، ۱۹۹۵ و تشگل ۳، ۱۹۹۷) کم کردن تعداد اسکناس و مسکوک بکار رفته در مبادلات باعث کاهش واحدهاي مورد نياز، افزايش عمر مفيد و کاهش سرانه اسکناس و مسکوک خواهد شد و از اين طريق هزينه هاي متغير توليد و انتشار کاهش مي يابد.
(بانک مرکزي ) در شکل هاي ۱ تا ۶ نمودار قيمتي و تعدادي سهم اجزاي اسکناس هاي ايران در سال ۱۳۹۰ و چند کشور ديگر براي مقايسه آورده شده است .