چکیده:
این مقاله به بررسی آثار کاهش صادرات نفت بر تولید ناخالص داخلی، مصرف خصوصی، سرمایه گذاری، مخارج دولت و سطح تولید بخش های عمده اقتصادی در ایران می پردازد. در این پژوهش از نسخه ایستای الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر مالی ایران استفاده شده است. این الگو بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی بانک مرکزی ایران کالیبره شده و شامل ۴۷ فعالیت تولیدی، ۱۱۲ طبقه از کالاها و خدمات، ۷ دارایی مالی و ۵ نهاد است. شرط سود صفر، شرط تسویه بازار، شرط توازن درآمد، انعطاف پذیری مخارج دولت، تحرک ناقص نیروی کار و سرمایه، جانشینی ناقص کالای داخلی و خارجی، فرم کشش جانشینی ثابت و رفتار بهینه یابی در تولید و مصرف از فروض مهم این الگو به شمار می روند. محاسبات نشان می دهد که در سناریوی کاهش ۵۰ درصدی در صادرات نفت، تولید ناخالص داخلی ۶٫۲۲ درصد، مصرف خصوصی ۴٫۹۰ درصد و مخارج دولت ۱۳٫۶۳ درصد کاهش خواهد یافت و در مقابل صادرات غیرنفتی ۱۸٫۴۹ درصد افزایش می یابد. بیشترین کاهش در سطح فعالیت مربوط به بخش نفت و بخش خدمات است. در مقابل بیشترین افزایش در سطح فعالیت نیز مربوط به ماهیگیری، استخراج معادن و جنگلداری است. تحلیل حساسیت نتایج نسبت به پارامترهای مختلف حاکی از دقت بالای نتایج پژوهش است.
خلاصه ماشینی:
بررسي آثار اقتصادي کاهش صادرات نفتي در ايران رهيافت تعادل عمومي محاسبه پذير مالي ايمان حقيقي * علي بهادر † تاريخ دريافت : ۱۳۹۳/۱۲/۲۴ تاريخ پذيرش : ۱۳۹۵/۰۴/۱۳ چکيده اين مقاله به بررسي آثار کاهش صادرات نفت بر توليد ناخالص داخلي ، مصرف خصوصي ، سرمايه گذاري ، مخارج دولت و سطح توليد بخش هاي عمده اقتصادي در ايران مي پردازد.
مطالعات نشان مي دهند که نفت در ايجاد رونق و رکود (طيب نيا و قاسمي ، ۱۳۸۵)، بر ارزش افزوده بخش صنعت (خليل زاده و همکاران ، ۱۳۹۲)، بر ارزش افزوده بخش کشاورزي و خدمات (شيرين بخش و مقدس بيات ، ۱۳۸۹)، بر شاخص قيمت سهام (مرادزاده فرد و همکاران ، ۱۳۹۱)، بر نوسانات تورم (کاوند و شاهمرادي ، ۱۳۹۰)، بر رشد اقتصادي (مهرآرا و همکاران ، ۱۳۹۰)، و بر نوآوري و دانش (شاه آبادي و صادقي ، ۱۳۹۲) اثر قابل توجه دارد.
اين مقاله در ادامه مطالعات داخلي ، در قالب يک مدل تعادل عمومي محاسبه پذير مالي به بررسي آثار سناريوهاي مختلف کاهش صادرات نفت بر متغيرهاي کلان و بخشي اقتصاد ايران مي پردازد.
در اين پژوهش آثار کاهش ۵۰ درصدي درآمد نفتي بر مصرف خصوصي ، مخارج دولت ، صادرات غيرنفتي ، واردات و تشکيل سرمايه ثابت بررسي خواهد شد.
در حالت کلي تابع مطلوبيت با فرم کشش جانشيني ثابت براي يک خانوار h بر اساس مصرف (تقاضا) در خصوص کالاها و خدمات مختلف را مي توان بدين گونه نمايش داد: به تصویر صفحه مراجعه شود در اين رابطه X نشانگر برداري از کالاها و خدمات مصرفي است .