چکیده:
قرون نخستین اسلامی یکی از ادوار مهم تاریخ ایران است. ورود عناصر جمیعتی جدید از دو سوی غرب و شرق به فلات ایران با تحولات عمده سیاسی و فرهنگی توأم بود. با شروع حکومتهای نیمه مستقل در قلمرو شرقی خلافت احیاء برخی از سنن امپراطوری ساسانی در دستور کار قرار گرفت. این حکومت ها در پی ایجاد امپراطوری وسیعی بودند و لازمه اداره آن تاکید بر ساختارهای سیاسی- اداری و فرهنگی توأم بود. چرا که اداره این سرزمین وسیع علاوه بر ایجاد یک وحدت دینی به وحدت فرهنگی و تأکید بر سن تهای باستانی نیز ضرور بود. در این میان جشن نوروز جایگاه خاصی در تداوم و پیوستگی سن تها پیش از اسلام و پس از آن داراست. چگونگی حفظ و تداوم این جشن در دوره پس از اسلام به عنوان ابهام این پژوهش تلقی شده است و سعی بر آن است با روشی توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر منابع پایه، بدان پاسخ داده شود.
خلاصه ماشینی:
"جشن نوروز در قرون نخستین اسلامی - دوره ی امویان در قرن اول هجری قمری(دوری حکومت امویان) از اوضاع مردم ایران در رابطه با برگزاری این جشن ها اطلاعات جسته و گریخته و اندکی وجود دارد اما همین اطلاعات هم حاکی از آن است بر اساس رابطه ی ایرانیان و اعراب که در این دوره رابطة حاکم و محکوم بود و اعراب ها با توجه به عصبیت قومی خود به عنوان نژاد برتر به تحقیر ایرانیان پرداخته و آنها را با عناوینی چون مجوس،گبر، موالی می خواندند، راه ناسازگاری با فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی در پیش گرفته اند.
نکته ی قابل توجه این است که نه تنها ایرانیان آزاد بودند مراسم نوروز را آشکارا اجرا کنند بلکه این رسم در میان خود جامعه ی اعراب نیز راه یافت و خلفای عباسی و عمال آنها در ایالات مختلف در انجام این جشن تاکید داشتند و آنها را با شکوه فراوان به جا می آوردند در منابع آمده که این جشن همچون دوره ی ساسانیان همرا با آیین ها و آداب خاصی صورت می پذیرفت از جمله این آیین ها به موارد زیر می توان اشاره کرد: 1- دریافت خراج از جمله موارد دیگری که نشان از برگزاری جشن نوروز و اهمیت آن نزد خلفا ی عباسی دارد تلاش هایی است که از جانب برخی خلفا برای اصلاح تقویم و تثبیت نوروز در اول فروردین صورت گرفته است."