چکیده:
مغول ها با زور شمشیر در آسیا بر سرزمینهای وسیعی از ترکستان، چین، خوارزم، ایران، آناطولی و عراق مسلط شدند. آنان همچنین بخش شرقی اروپا را فتح کردند، برای مدتی اروپا با حالتی از تحیر نظاره گر فتوحات مغول ها بود؛ مرگ اوکتای فرزند چنگیز ادامه فتوحات مغول ها در اروپا را متوقف کرد. اروپاییان شاهد قدرت نوظهور در جهان بودند که ویرانگری و گرفتن جانهای بی شمار و به مخاطره انداختن فرهنگ های ملل فتح شده، از ویژگی های آن بود، این نیروی کنش گر )مغول ها( با توجه به خصلت هایش هم خطر آفرین و هم فرصت ساز بود، کنترل اکثر قسمت های آسیایی جاده ابریشم توسط مغول ها و نیز احیاء دوباره این راه باعث شد تا ما شاهد فصل جدیدی از مناسبات اقتصادی بین اروپا با ایران در دوره ی ایلخانان باشیم، اینکه این مناسبات چه زمینه و نتایجی داشت، در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به ماهیت موضوع روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"بهطورکلی ایلخانان به عنوان میراث به جای مانده از سنن استپ و در راستای نیازهای خویش، به تجارت علاقمند بودند و ماهیت عمل تجار و برخورد محافظهکارانه آنها نیز شرایط لازم را هموارتر میکرد (شرح بیشتر آن در ادامه خواهد آمد)؛ به موازات توجه همگانی مغولها به مقوله تجارت، زمینه های رشد و تعالی اقتصاد تجاری فراهم بود، البته توجه به امر تجارت به تنهای نمیتواند ضامن توسعه اقتصادی باشد، این موضوع در اقتصاد ورشکستهی ایلخانان هم به خوبی نمایان بود، از بین رفتن زیر ساختار های اقتصادی و عدم توجه به احیاء آن، باعث شد که تجارت برای حکومت ایلخانی صرفا حکم راهی برای تأمین مخارج لشکر و دولتی باشد تا بالا بردن سطح رفاه مردم.
سقوط بغداد و الحال عراق عرب به عنوان جزئی از قلمرو ایلخانی از طرفی و روابط تیره ایلخانان با ممالیک که راه تجارت عراق عرب به شام را با مشکل مواجه میکرد از طرف دیگر، کاهش کلی اعتبار عراق عرب و مورد توجه قرار گرفتن آذربایجان و آناتولی به عنوان رکن تجاری این عهد را به دنبال داشت با توجه به ملاحظات اقتصادی این عهد، برخی مسیرها جاده ابریشم اهمیتی بیشتر و رونق فوقالعادهای کسب کردند.
هم بازرگانان اروپایی و هم تجار ایرانی مسیرهای و کانونهای أمن جاده ابریشم را بازشناسی کردند و از این طریق مراودات اقتصادی بین دو طرف صورت میپذیرفت، بهطورکلی اگر بخواهیم نگاه محققانه به موضوع داشته باشیم، باید گفته شود هم اقتصاد ویران ایلخانی و هم نیاز بازارهای اروپا این شکل از ارتباط را تشدید میکرد، یکی برای دوام و قوام حکومت خود که به شدت به تجارت وابسته بود و دیگری برای به دست آوردن سود کلانی که از این مناسبات حاصل میشود."