چکیده:
مالیات به عنوان یکی از مهم ترین راه های تأمین اعتبار مالی از آغاز شکل گیری جوامع و دولت ها همیشه مورد توجه بوده است، همچنین تعیین ظرفیت مالیاتی برای بهبود وضع مالیاتی و درآمدهای مالیاتی کاری مهم قلمداد می شود. از طرف دیگر، امروزه بسیاری از اندیشمندان اقتصادی به این موضوع اعتقاد دارند که وضعیت اقتصادی یک کشور نه تنها تحت تأثیر عملکرد رفتارهای اقتصادی آن منطقه است بلکه تحت تأثیر عملکرد مناطق مجاور خود نیز می باشد و عدم توجه به این روابط و عوامل مکانی می تواند تأثیرات منفی بر عملکرد یک منطقه داشته باشد. لذا با توجه به این مساله، مبحث همگرایی و مباحث مربوط به آن همه روزه توجه تعداد بیشتری از اقتصاددانان را به خود جلب می کند. از این رو در مطالعه حاضر، سعی شده است همگرایی ظرفیت مالیاتی استان های ایران برای دوره 90-1380 با روش اقتصادسنجی فضایی بوسیله نرم افزارMATLAB بررسی گردد. نتایج حاصل از برآورد نشان می دهند که ضریب منفی و معنادار وقفه ی متغیر وابسته بیانگر همگرایی نسبت مالیات به ارزش افزوده استان ها به مسیر بلندمدت است.
Societies and governments have considered tax as one of the most important ways of public financing. Moreover، identifying new tax capacity to improve tax status and to increase tax incomes is assumed substantial. On the other hand، most economists believe that economic status of a country is affected not only by the economic performance of region but also by the adjacent zones. Therefore، ignoring such spatial factors and linkages may negatively affect the performance of that region. Accordingly، convergence and the related subjects are increasingly drawing the attention of more economists. The present study tries to examine the tax capacity convergence among Iran's provinces during 2001-2011 using Spatial Econometrics in MATLAB software. The findings indicate that meaningful and negative coefficient of the lagged dependent variable represents the convergence of the tax to value added (VA) ratio to its long-term path.
خلاصه ماشینی:
بررسي همگرايي ظرفيت مالياتي استانهاي منتخب ايران با رهيافت اقتصادسنجي فضايي 1 عليرضا شکيبايي 2 محمدرضا احمدينژاد 3 فاطمه طالقاني 4 زهرا کمالالديني تاريخ دريافت: ٣٣٣١/٣/٣٧ تاريخ پذيرش: ٣٣٣١/٣٣/٣٣ چکيده ماليات به عنوان يکي از مهم ترين راه هاي تأمين اعتبار مالي از آغاز شکل گيري جوامع و دولت ها هميشه مورد توجه بوده است، همچنين تعيين ظرفيت مالياتي براي بهبود وضع مالياتي و درآمدهاي مالياتي کاري مهم قلمداد مي شود.
از اين رو در مطالعه حاضر، سعي شده است همگرايي ظرفيت مالياتي استان هاي ايران براي دوره ٧٧-١٣١٧ با روش اقتصادسنجي فضايي بوسيله نرم افزار MATLAB بررسي گردد.
استانهاي هايي که اين مطالعه در مورد آنها صورت گرفته است، استانهاي آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، اردبيل، اصفهان، ايلم، بوشهر، تهران، چهارمحال و بختياري، خراسان رضوي، خوزستان، زنجان، سيستان و بلوچستان، فارس، قزوين، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگيلويه و بويراحمد، گلستان، گيلن، مازندران، مرکزي، هرمزگان، همدان و يزد ميباشد و براي آشنايي بيشتر با وضعيت اقتصادي اين استانها، نمودارهاي ميانگين چند شاخص مالياتي براي دوره ٧٧-١٣١٧ در زير ارائه گرديده است.
نتايج کمي حاصل از برآورد مدل طي دوره مورد بررسي نشان ميدهد بين ارزش افزوده بخش هاي صنعت و خدمات، نرخ باسوادي و ظرفيت مالياتي استان ، رابطه مثبت وجود دارد ولي متغيرهاي ارزش افزوده بخش معدن، درآمد سرانه، نرخ تورم و جمعيت ، رابطه معنيداري ندارند.
نتايج برآورد معادله دوم {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با توجه به محاسبات و اعداد جدول وقفه متغير وابسته و نسبت ارزش افزوده بخش کشاورزي در دوره زماني مورد بررسي، تأثير منفي و معنادSارAGيRMبرOOماNليات کل به توليد ناخالص داخلي داشته اند؛ درحالي که شاخص توسعه انساني خلف اين رفتار را داشته و با افزايش اين شاخص، متغير وابسته به صورت معناداري افزايش يافته است.