چکیده:
در جامعۀ ایران نیز همسو با جهان، توجه به ابعاد سلامت، همچون سلامت اجتماعی، اهمیت روزافزونی دارد. در دهههای اخیر، با ورود گستردۀ زنان به دانشگاه، عرصههای اجتماعی و تقاضای مضاعف آنان برای ورود به بازار کار مواجه هستیم. از آنجا که شغل بهمنزلۀ مقولهای محوری در دنیای جدید و یکی از تعیینکنندههای اجتماعی مؤثر بر کلیت سلامت مطرح است و سلامت زنان در ابعاد مختلف، سلامت خانواده و نهایتاً سلامت جامعه را به دنبال دارد، این مهم ما را بر آن داشت تا بررسی تأثیر شغل بر سلامت اجتماعی زنان را بهمنزلۀ هدف اصلی تحقیق برگزینیم. جامعۀ آماری تحقیق، زنان (دانشجو) شاغل دانشگاه الزهرا(س) هستند. نمونهگیری به روش خوشهای احتمالی انجام شد و نمونهای به حجم 111 نفر از دانشجویان در حال تحصیل انتخاب شدند. روش تحقیق پیمایش مقطعی بود و اطلاعات با استفاده از پرسشنامۀ محققساخته و مقیاس استاندارد سلامت اجتماعی کییز، جمعآوری و با استفاده از نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. مطلوبیت شرایط شغلی (حقوق و مزایا، امنیت شغلی، حمایت سازمانی و...) بیشترین تأثیر را بر سلامت اجتماعی زنان داشته است. یافتهها مؤید تأثیر مکانیزمهای علّی استقلال مالی، روابط اجتماعی، حمایت اجتماعی، عزت نفس و منزلت اجتماعی بر سلامت اجتماعی زنان شاغل است. در میان متغیرهای زمینهای، سن، وضعیت تأهل و نوع منزل مسکونی (سطح رفاه) با سلامت اجتماعی رابطۀ معناداری داشتهاند. نتیجۀ نهایی اینکه، صرف داشتن شغل تغییری در میزان سلامت اجتماعی زنان ایجاد نمیکند. آنچه مهم است مؤلفههای ماهوی شغلی، شامل نوع شغل، مطلوبیت شرایط شغلی و توانمندیهای اجتماعی و روانی (پیامدهای شغلی) است که بر سلامت اجتماعی آنان تأثیرگذار است. زنان شاغل برخوردار از استقلال مالی، روابط اجتماعی قوی و حمایت اجتماعی بالا، سلامت اجتماعی بیشتری دارند.
خلاصه ماشینی:
این امر به ویژه در قشر زنان پانهاده به میدان های آموزش دانشگاهی و اشتغال بیرون از منزل ، که در تحقیق حاضر مد نظرند، اهمیـت بیشـتری دارد، زیـرا در ایجـاد و حفـظ سلامت فکر و اندیشه ، توانایی مقابله با مشکلات روزمرة زندگی ، ایجاد روابط سالم و صمیمانه بـا هم نوعان و داشتن زندگی هدف دار و پرثمر نقش دارد و در جامعة روبه رشـد کنـونی ، کـه گـروه زنان بیش از گذشته در عرصه های مختلف فعال شده و در برابر شرایط و متغیرهـای نامسـاعد و فشارآور زندگی قرار گرفته اند، بر اهمیت بعد جسمانی ـ روانی سلامت آنان افزوده می شود [٩].
با توجه به رویکردهای فوق و مدل تحلیلی مبنا، در تحقیق حاضـر، تـأثیر شـغل (مطلوبیـت شرایط شغلی ، نوع و منزلت شغل ) زنـان از طریـق متغیرهـای واسـط پیامـدی ، شـامل حمایـت اجتماعی ، روابط اجتماعی ، استقلال اقتصادی ، مشارکت در تصمیم گیری ، عزت نفس ، فشار نقش و منزلت اجتماعی بر سلامت اجتماعی آنان بررسی شده است .
درخصوص یافته های مربوط به متغیرهای اصلی تحقیق ، همان طور که در جدول ١ مشـاهده می شود، میانگین متغیرهای سلامت اجتماعی (متغیر وابسته )، توانمندی های اجتمـاعی و روانـی (متغیر واسط ) و مطلوبیت شرایط شغلی (متغیر مستقل ) در میان زنـان شـاغل در حـد متوسـط بوده و میانگین متغیر توانمندی های روانی (متغیر واسط ) در حد متوسط رو به پایین اسـت ، کـه به نظر می رسد میزان رو به پایین در متغیر توانمندی های روانی ، مربوط بـه مؤلفـة فشـار نقـش زنان بوده است (جدول ٢).