چکیده:
بررسی و ارزیابی رشتۀ روابط بینالملل همواره نگاه اندیشمندان و پژوهشگران این رشته را در سراسر جهان به خود جلب کرده است. از ابعاد مهم این ارزیابی، تولید دانش بومی روابط بینالملل است که افزونبر اندیشمندان این حوزه، توجه سیاستگذاران را هم به خود معطوف داشته است. در ایران نیز در سالهای اخیر لزوم توجه به دانش بومی روابط بینالملل احساس شده است. هدف این مقاله، بررسی وضعیت پژوهش در رشتۀ روابط بینالملل در ایران است و البته چارچوب دادههای آن، محدودتر از کل تولیدات و محدود به آثار منتشرشده در مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در فاصلۀ زمانی سالهای 1349 تا 1390ش است. پژوهش حاضر با بررسی مقالههای منتشرشده در مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، در پی یافتن تصویری کلی از وضعیت مقالههای منتشرشده در دو بخش خصوصیات دانشپژوهی و ویژگیهای پژوهشگران است. یافتههای این مقاله نشان میدهد که حوزۀ ویژهای از دانش و دستۀ خاصی از پژوهشگران در آثار منتشرشده در مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران سهم بیشتری دارند.
As an indicator of the general conditions of research and publication in International Relations in Iran، this article has taken the articles published in the Journal of Faculty of Law and Political Science (JFLPS)، the University of Tehran. As the oldest academic journal in the field of Political Science and International Relations in Iran، the articles published by JFLPS can give a portrait of what has been going in the field during the last four decades. The articles published in this journal from 1970 to 2011 have been studied in two major aspects: scholarship and scholars’ characteristics. The findings show how scholars/authors are distributed in terms of academic position، gender، degree، institutional affiliation، and departments. They also show the distribution of various issues، geographical locations، methods، and types of articles. Some hypotheses are suggested to explain the findings and some institutional modifications have been proposed to improve the existing conditions of publication in the field.
خلاصه ماشینی:
گاه خصوصیات نظریـه پـردازی در کشورها یا حوزه های خاصی مدنظر بوده است ؛ بـرای نمونـه ، نظریـه پـردازی هـای ویـژه در روابط بین الملل که در بریتانیا به شکل مکتب انگلیسی یا نهادگرایی بریتانیایی انجام شده اسـت که همراه با نقد و بررسی آن می توان در برخی از این نوع آثار دید (برای نمونـه ، ;٢٠٠٣ Suganami ١٩٨١ Jones ;١٩٨٨ Grader).
گاه نیز از منظری ویژه به بررسی آثار موجود در رشته پرداختـه شـده اسـت ؛ بـرای نمونـه ، آیدنلی و متیوز (٢٠٠٠م ) ارتباط میان مناطق جغرافیایی و تولیـدات علمـی را در رشـتۀ روابـط بین الملل بررسی کرده و به این نتیجه رسیده اند که نویسندگان مناطق امریکـا و اروپـای غربـی بیشترین سهم تألیف مقاله را در مجله های بررسی شدة علمـی انگلیـسی زبـان دارنـد.
حاجی یوسفی (١٣٨٩ش ) در پژوهش خود به بررسی شیوه ، محتوا و منابع تـدریس دروس نظری روابط بین الملل در دانشگاه های ایران پرداخته و به این نتیجه رسیده اسـت کـه تـدریس این رشته در ایران بیشتر مبتنی بر منابع و نظریه های غربی است که اسـتادان روابـط بـین الملـل ایرانی به شکل ترجمه به داخل نظام آموزش کشور منتقل کرده اند.
لازم بـه توضـیح اسـت کـه بـه دلایلـی چـون مرزبندی مبهم میان گروه های علوم سیاسی و روابط بـین الملـل در ایـران و سـیال بـودن تعلـق نویسندگان به هریک از ایـن گـروه هـا، اشـتراک در گـروه بـرای برخـی رشـته هـا ودر نتیجـۀ چندکارکردی بودن آن ها و نیز ذکر نشدن دقیق رشتۀ علمی نویـسنده در بـسیاری از مقالـه هـا، طبقه بندی علوم سیاسی شامل علوم سیاسی، روابط بین الملل و مطالعات منطقه ای در نظر گرفته شده است .