چکیده:
از بهکارگیری دیدگاههای فمینیستی در پژوهشهای اجتماعی زمان زیادی نمیگذرد، ولی تبار آنها را میتوان از قرن هجدهم دنبال کرد. هرچند بر این دست نگرشها نقدهایی هم شده است، نقش سازندۀ آنها در نشاندادن سویههای تازه را نمیتوان نادیده گرفت. فراگیرشدن سازمانها و نقش بارز قدرت در آنها، سازمانها را از تیغ رویکردهای نقادانه در امان نگذاشته است و اندیشمندان فمینیست هم در آفریدن چشماندازهایی تازه به زندگی سازمانی سهم داشتهاند. پژوهش پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است: رویکرد فمینیستی، به نقد چه جنبههایی از سازمانها و زندگی سازمانی میپردازد؟ به بیان دیگر، نقدها بر کدام ابعاد زندگی سازمانی تمرکز دارند؟ پس از مرور پیشینۀ این دیدگاهها و مفاهیم و اندیشههای اساسی آنها، پژوهشهای فمینیستی در مطالعات سازمان بررسی میشوند. رویکرد پژوهش توصیفیـ تحلیلی است و با روش تحلیل مضمون پیش میرود که از روشهای تحلیل محتوای کیفی بهشمار میآید. پس از بررسی 21 متن، نشان داده میشود که میتوان کانون نقد دیدگاههای فمینیستی را در چارچوب دوسطحی جای داد که تصویری از مرزهای این رهیافت نقادانه در مطالعات سازمان فرا رو مینهد.
خلاصه ماشینی:
پژوهش پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است : رویکـرد فمینیسـتی ، بـه نقـد چـه جنبه هایی از سازمان ها و زندگی سازمانی می پردازد؟ به بیان دیگر، نقدها بر کـدام ابعـاد زنـدگی سازمانی تمرکز دارند؟ پس از مرور پیشینة این دیدگاه ها و مفاهیم و اندیشه هـای اساسـی آنهـا، پژوهش های فمینیستی در مطالعات سازمان بررسی می شوند.
چنـان کـه برخـی فمینیسم را در همراهی با جنبش های اجتماعی جست وجو مـی کننـد، درحـالی کـه دیگـران آن را بدون چنین جنبش هایی هم ، گرایش فکری شایان توجهی می دانند (دلمار، ١٩٨٦ و تانگ ، ٢٠٠٩) برخی دیگر با الهام از اندیشه های پسامدرن و گرایش های نوین نقد ادبـی بـه ویـژه نظریـة ادبـی فرانسوی ، بر این باورند که پیشنهاد هرگونه تعریفی برای این گونه مفاهیم محدودکننده است و به راست کیشی ١ ویرانگری راه می برد که با جهت گیری نقادانه سازگار نیست و البته ایـن دیـدگاه در میان فمینیست ها هم هوادارانی یافته است (افن ، ١٩٨٨).
گفتنـی است در دیـدگاه هـای فمینیسـتی بـه مطالعـات سـازمانی بـاز هـم مـی تـوان از همـان دیـدگاه همسان باوری و دگرسان باوری که پیش تر آمد سراغ گرفت (الوسون و بیلینگ ، ١٩٩٢) که بررسی این جنبه در دیدگاه های نقادانة فمینیستی بسیار روشنگر خواهد بود: برخی سرآغاز بررسی ها در زمینة جنسیت و سازمان را مـردان و زنـان شـرکت نوشـتة کـانتر می دانند.
London, Thousand Oaks & New Delhi: Sage Publication.