چکیده:
با وجود اینکه تجارت آزاد منجر به توسعه ی مزیت های نسبی، افزایش بهره وری عوامل تولیـد و ایجاد ثروت در جامعه میشود، اما کماکان موانع تجاری به خصوص در کشورهای درحال توسعه کاربرد دارد. موانع تجاری در قالب موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای قابل تقسیم هستند که شفافیت موانع غیرتعرفه ای کم تر بوده و اثر محدودکنندگی بیش تری دارند. از آن جایی که ایران در مسیر پیوستن به سازمان تجارت جهانی قرار دارد، ارزیابی اثرات این موانع بـر جریـان تجـارت کشـور ضروری است . با توجه به رشد تقاضای جهانی برای کالاهای صنعتی، در این مطالعه تلاش شـده است اثرات موانع تجاری بر صادرات و واردات صنایع کارخانه ای مورد ارزیابی قـرار گیـرد. بـرای این منظور، با ارائه یک چارجوب نظری، ابتدا به کمـک روش یوهانسـون – جوسـیلیوس روابـط بلندمدت و سپس با استفاده از مکانیسم تصحیح خطا روابط کوتاه مدت تقاضای واردات صـنعتی و عرضه ی صادرات صنعتی ایران در دوره ی ١٣٨٩- ١٣٥٩ برآورد شـده اسـت . نتـایج بـه دسـت آمده نشان میدهد که موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای در بلندمدت بر تجارت صنعتی ایـران مـوثر است . حال آن که ، این موانع در کوتاه مدت تاثیر معنیداری بر صـادرات و واردات بخـش صـنعت ندارند.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اهمیت نقش صنعت برای گسترش سهم بازرگانی بین المللی کشور، این مطالعه به ارزیابی اثرات محدودیت های تجاری بر تجارت خارجی از کانال بخش صنعت در دوره ی ١٣٨٩-١٣٥٩ با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری١ (VECM) میپردازد و به این سؤال پاسخ میدهد که موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای به چه میزان بر صادرات و واردات صنعتی ایران از دو جنبه کوتاه مدت و بلندمدت تأثیرگذار است .
بنابراین با درنظر گرفتن وجود وقفه های متغیرها و به منظور ارزیابی رفتار متقابل متغیرهای تقاضای واردات ، در تصریح الگو متغیرهای مورد نظر در تابع تقاضای واردات در قالب یک الگوی خودرگرسیون برداری ١ (VAR) به صورت زیر در نظر گرفته میشود: (12) که در آن لگاریتم واردات صنعتی در زمان t لگاریتم ارزش افزوده بخش صنعت در زمان t لگاریتم شاخص قیمت نسبی واردات در زمان t لگاریتم تعرفه متوسط در زمان t لگاریتم ظرفیت وارداتی در زمان t همچنین ، X بردار دربرگیرنده ی متغیرهای حاضر در الگوی تقاضای واردات است که روابط تعادلی بلندمدت میان متغیرها را نشان میدهد.
نتایج آزمون دیکی- فولر برای متغیرهای مورد استفاده در الگوی تقاضای واردات و عرضه صادرات صنعتی در سطح متغیر تعداد وقفه آماره آزمون دیکی – فولر تعمیم یافته (ADF) کمیت بحرانی LnIM 1 0/140 -1/953 LnYI 1 -2/788 -3/580 LnPM 1 -0/504 -1/953 LnT 1 -1/456 -1/953 LnF 1 -1/950 -1/953 LnEX 1 1/351 -1/953 LnPX 1 -2/013 -2/971 منبع : یافته های پژوهش با توجه به جدول (١) مشاهده میشود که قدرمطلق آماره ی آزمون دیکی – فولر تعمیم یافته ی محاسبه شده هر یک از متغیرهای بردار VAR تقاضای واردات و عرضه ی صادرات در سطح ، از قدرمطلق کمیت بحرانی کوچک تر بوده و بنابراین فرضیه صفر یا وجود ریشه واحد را نمیتوان رد کرد."