چکیده:
تعيين محدوده نقش آفريني هر يك از عوامل انساني دخيل در تربيت ديني سهمي بسزا در تحقق اهداف مورد نظر تربيت ديني دارد. نخبگان ديني از جمله مهم ترين عوامل انساني دخيل در تربيت ديني هستند كه مطالعات تربيتي، روان شناختي و جامعه شناختي صورت گرفته درباره نخبگان و نيز تحليل متون ديني ناظر به بحث از وظايف عالمان ديني، در عين هم پوشي و تاكيد نتايج يكديگر، در مجموع، معين كننده نقش ايشان در تربيت ديني است. نقش نخبگان ديني در تربيت ديني، گرچه در تصور اوليه، بيشتر در حيطه شناختي نمود دارد، اما اعم از هر سه حيطه شناختي، گرايشي و رفتاري بوده است. ايشان در تمامي مراحل فرايند عملي تربيت ديني، به دليل كاركرد اجتماعي الگو بودن، نقش آفرين بوده و با داشتن جايگاهي ممتاز در ميان عوامل تربيت ديني، حتي نسبت به ايشان نيز داراي وظيفه هستند و نقش رهبري جريان تربيت ديني ايفا مي كنند.
خلاصه ماشینی:
حال اگر توجه شود که در تربیت و از جمله در تربیت دینی، عوامل انسانی متعددی دخالت دارد و فقدان شفافیت در نقشهای مربوط به هر عامل انسانی و نیز معلوم نبودن وظایف مشترک و مختص هریک از عوامل تربیت دینی، به ناهماهنگی و عدم انسجام فعالیتهای تربیتی در این ساحت تربیتی میانجامد، این سؤال پیش میآید که آیا در مرحلة تعریف عناصر نظام تربیتی و در مقام تعریف روابط میان اجزای آن، آیا برای تعیین نقشها و وظایف محول به هریک از عناصر انسانی دخیل، مطالعهای صورت گرفته است؟ و آیا محدودة وظیفهمندی و نقشآفرینی هریک از عوامل انسانی مکلف و دخیل در تربیت دینی معین شده است؟ نقش عامل انسانی دخیل در تربیت دینی را میتوان به شکلهای گوناگون بررسی کرد: جامعهشناختی، روانشناختی، تربیتی، سیاسی، تاریخی و مانند آن، شیوههای متفاوتی برای بحث در این عرصه هستند که با استفاده از هریک، میتوان با دقتی فراوان، بر گوشهای از زوایای این موضوع پرتو افکند.
این در حالی است که دین اسلام به سبب جامعیتش و نیز به خاطر ابتنای احکامش بر واقعیت، در عین اهتمام ویژهای که به تربیت دینی دارد، بهخوبی برای هریک از متولیان متعدد تربیت دینی و از جمله عالمان دینی، محدودة مشخصی از وظایف تعیین نموده است؛ تلاش برای استخراج و استنباط وظایف عالم دینی از منابع اسلام، تبیینی واقعی از نقش و وظایف این عامل تربیتی در تربیت دینی خواهد بود که مقایسة آن نتایج با یافتههای علوم انسانی جدید، فارغ از انواع تعاملاتی که میان یافتههای این دو دسته از دانشها برقرار است، تأکید مضاعفی بر حقانیت احکام دینی است.